Μελάνωμα: Τα «ύποπτα» συμπτώματα και η σημασία της έγκαιρης διάγνωσης

Το μελάνωμα είναι η πιο επικίνδυνη μορφή καρκίνου του δέρματος. Η έγκαιρη διάγνωση αλλάζει εντελώς το τοπίο, ανεβάζοντας κατακόρυφα τις πιθανότητες για θεραπεία. 

Το μελάνωμα είναι η πιο θανατηφόρος μορφή καρκίνου του δέρματος και αυτό που το κάνει ακόμη πιο τρομακτικό είναι το γεγονός ότι τα ποσοστά εμφάνισής του αυξάνονται ραγδαία, ειδικά σε νεότερους ανθρώπους. Μάλιστα, σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία από τον αμερικανικό φορέα Melanoma Research Alliance, τα περιστατικά μελανώματος έχουν τριπλασιαστεί τα τελευταία 30 χρόνια σε μία περίοδο που τα ποσοστά εμφάνισης άλλων συχνών μορφών καρκίνου έχουν πτωτική τάση. Τα σχετικά στοιχεία από τις ΗΠΑ είναι χαρακτηριστικά:

• Εκτιμάται ότι το 2024 πάνω από 100 χιλιάδες Αμερικανοί θα διαγνωστούν με μελάνωμα
• Περίπου 1 στους 50 Αμερικανούς διαγιγνώσκεται με μελάνωμα στη διάρκεια της ζωής του
• Κάθε ώρα, ένας άνθρωπος πεθαίνει από μελάνωμα
• Το μελάνωμα είναι ο τρίτος συχνότερα διαγνωσμένος καρκίνος στις ηλικίες μεταξύ 25 και 39 ετών
• Ωστόσο, η έγκαιρη αφαίρεση του μελανώματος σε αρχικό στάδιο οδηγεί σε πλήρη ίαση 

Στη χώρα μας, σύμφωνα με στοιχεία του ΕΟΔΥ, το 2020 υπήρξαν 1.313 νέες περιπτώσεις μελανώματος με τη νόσο να αποτελεί τη 14η πιο συχνή κακοήθη νεοπλασία στον ελληνικό πληθυσμό.

Τι είναι το μελάνωμα 

«Το μελάνωμα είναι μια κακοήθης βλάβη που αναπτύσσεται κυρίως στα κύτταρα  που παράγουν μελανίνη, τα μελανοκύτταρα, τα οποία ευθύνονται για το χρώμα της επιδερμίδας μας. Η βλάβη μπορεί να εμφανιστεί ως μία μικρή μαύρη κηλίδα οπουδήποτε στο δέρμα ή να αναπτυχθεί επάνω σε έναν σπίλο (ελιά). 

Οι περισσότερες περιπτώσεις μελανώματος οφείλονται στην έκθεση στον ήλιο – ή σε χρήση solarium. Η βλάβη μπορεί επίσης να αναπτυχθεί σε σημεία του σώματος που δεν εκτίθενται τόσο έντονα στον ήλιο, όπως οι παλάμες ή τα πέλματα, ο βολβός των ματιών ή κάτω από τα νύχια, γεγονός που υποδεικνύει ότι παίζουν ρόλο και άλλοι παράγοντες», τονίζει η Δρ. Αμαλία Τσιατούρα, Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος και Επιστημονική Διευθύντρια της Cosmetic Derma Medicine. 

Ο κανόνας ABCDE και το… «ασχημόπαπο»

Σύμφωνα με τους ειδικούς, όταν το μελάνωμα διαγνωστεί έγκαιρα θεωρείται ουσιαστικά ιάσιμο. Και παρότι οι θεραπείες για το μελάνωμα σε προχωρημένο στάδιο διαρκώς εξελίσσονται και είναι ελπιδοφόρες, η πρόληψη μαζί με την έγκαιρη διάγνωση είναι αυτά στα οποία μπορούμε να ποντάρουμε όλοι άμεσα και εύκολα. 

Ο κανόνας ABCDE είναι μία βασική οδηγία για να μπορεί εύκολα ο καθένας μας να διαπιστώσει τυχόν ύποπτες αλλαγές στους σπίλους ώστε να απευθυνθεί έγκαιρα στον εξειδικευμένο δερματολόγο, ο οποίος είναι ο μόνος που μπορεί να κάνει έγκυρη και σωστή διάγνωση. Τι σημαίνουν όμως αυτά τα αρχικά; Προέρχονται από τις αντίστοιχες αγγλικές λέξεις: 

Asymmetry – ασυμμετρία στο σχήμα του σπίλου

Border – ασαφή όρια

Color – ανομοιομορφία στο χρώμα

Diameter – αλλαγή στη διάμετρο

Evolving – εξέλιξη και μεταβολή του σπίλου

Μία πιο πρόσφατη συμβουλή από τον έγκριτο αμερικανικό φορέα Skin Cancer Foundation για έγκαιρη διάγνωση είναι ο «κανόνας του ασχημόπαπου» που βασίζεται στην απλή σύγκριση μεταξύ των γειτονικών σπίλων. Οποιοσδήποτε σπίλος ή σημάδι ξεχωρίζει ή μοιάζει «άσχημο» σε σύγκριση με τα τριγύρω, χρειάζεται διερεύνηση από τον δερματολόγο. Η στρατηγική που προτείνεται σε αυτήν την περίπτωση υπογραμμίζει τη σημασία όχι μόνο του ελέγχου των σπίλων αλλά και της μεταξύ τους σύγκρισης, ώστε να εντοπίσουμε αμέσως κάποιον που διαφέρει και να απευθυνθούμε έγκαιρα στον ειδικό.