Γάτα: Έξι λάθη που κάνουμε στην εκπαίδευσή της
Υπάρχουν διάφορες αντιλήψεις που θέλουν τη γάτα ανεξάρτητη, εφτάψυχη και άγρια. Ότι τη γάτα δεν μπορείς να τη διδάξεις.
Είναι έτσι, όμως;
«Δυστυχώς, πολλοί άνθρωποι που δεν γνωρίζουν επαρκώς τις γάτες, και έχουν μια πολύ περιορισμένη εμπειρία με αυτές, σκέφτονται ακόμη με τα στερεότυπα παλιότερων χρόνων, ή βασίζονται στις εμπειρίες τους που έχουν από αδέσποτες/αστείρωτες γάτες, φοβικού και επιθετικού χαρακτήρα.
Γι’ αυτό και κυριαρχούν τέτοιες αντιλήψεις, οι οποίες οδηγούν στη λάθος συμπεριφορά απέναντι σε όλες τις γάτες.
Ακόμη και σε εκείνες που έχουν χαλαρό χαρακτήρα και είναι στειρωμένες, ή σε γάτες με προβλήματα υγείας, που χρειάζονται προστασία.
Ο συνδυασμός της αντίληψης ότι η γάτα είναι εφτάψυχη και άγρια -και τα καταφέρνει μόνη της- πάντα οδηγεί σε γάτες που αναπαράγονται συνεχώς με ανεπιθύμητες γέννες, γάτες που πέφτουν από μπαλκόνια, γάτες που πνίγονται σε ανακλήσεις παράθυρων, σε τυφλά γατάκια που αφήνονται έξω να πεθάνουν, και σε γάτες που κάνεις δεν φροντίζει, παρόλο που είναι εμφανώς χτυπημένες ή άρρωστες, γιατί «η φύση θα τα φτιάξει όλα»», αναφέρει η ειδική σε θέματα συμπεριφοράς της γάτας, Ασημίνα Κουλουκούρη.
Σύμφωνα με την κα Κουλουκούρη πάρχουν τρεις χαρακτήρες γάτας: α) χαλαρού χαρακτήρα, β) φοβικού και γ) φοβικού/επιθετικού χαρακτήρα.
«Τα ζώα «εργασίας», δηλαδή οι γάτες φοβικού ή φοβικού/επιθετικού χαρακτήρα, που μας απαλλάσσουν από τα ποντίκια, χρειάζονται στείρωση, τάισμα και επίβλεψη.
Όλες οι γάτες χαλαρού χαρακτήρα, στειρωμένες ή μη, και όλα τα υγιή ή με θέματα υγείας γατάκια, χρειάζονται σπίτι και φροντίδα γιατί, συνήθως, δεν επιβιώνουν έξω. Δεν είναι καθόλου ανεξάρτητα και χρειάζονται τον άνθρωπο, τα χάδια και τη φροντίδα», διευκρινίζει η κα Κουλουκούρη.
Ωστόσο, για να συμβιώσει ο άνθρωπος αρμονικά με τη γάτα, είναι απαραίτητη η εκπαίδευση και η κοινωνικοποίησή της.
«Από τη στιγμή που βάζουμε σπίτι μας οποιοδήποτε γατάκι ή γάτα, η εκπαίδευση και η κοινωνικοποίηση χρειάζεται να γίνεται με συγκεκριμένο τρόπο, και για λόγους κτηνιατρικούς, αλλά και για λόγους καλής προσαρμογής και συμβίωσης.
Ο περιορισμός του γατιού σε έναν μικρό χώρο -πριν το αφήσουμε στο υπόλοιπο σπίτι- επιτρέπει να το εκπαιδεύσουμε στην άμμο και στη συμπεριφορά του απέναντί μας.
Στην περίπτωση που στο σπίτι υπάρχουν άλλα ζώα και άνθρωποι, τού τα συστήνουμε σταδιακά, και αφού το εξετάσουμε κτηνιατρικά για λοιμώδεις ασθένειες και τυχόν δερματικά νοσήματα, που μπορεί να μεταδώσει στις άλλες γάτες.
Αν ακολουθήσουμε τη σωστή διαδικασία, το ζώο που φέραμε στο σπίτι θα τα πάει πολύ καλά με αλλά ζώα και ανθρώπους.
Επίσης, το εξοικειώνουμε με τον κτηνίατρο και με τη μεταφορά.
Αν κάνουμε του κεφαλιού μας, θα προκύψουν πολλά προβλήματα, θα γίνουν χειροτέρα με τον χρόνο, και θα διορθώνονται πιο δύσκολα.
Οπότε, για μένα δεν μπορούμε να έχουμε γάτα στο σπίτι χωρίς να γνωρίζει τα βασικά και να είναι κοινωνικοποιημένη», τονίζει η ειδική σε θέματα συμπεριφοράς της γάτας.
Ποια είναι, όμως, να βασικά που οφείλουμε να μάθουμε στη γάτα μας;
«Η βασική εκπαίδευση κάθε γάτας αφορά την τουαλέτα της, την πρόσληψη τροφής (μωρά, μικρά γατάκια), το παιχνίδι, το ονυχοδρόμιο, το να μένει μόνη της χωρίς πρόβλημα κάποιες ώρες, στο να κοιμάται ήσυχη το βράδυ, την παραμονή της στο κλουβί και τη μεταφορά της χωρίς προβλήματα.
Επιπλέον, μπορούμε να της μάθουμε να συμβιώνει με αλλά ζώα, ή και να δέχεται φιλοξενούμενα γατάκια ή σκυλάκια, αν φιλοξενούμε τακτικά.
Αν θέλουμε, μπορούμε να της μάθουμε και κόλπα με το clicker training», αναφέρει η κα Κουλούρη.
Επισημαίνει ότι, συνήθως, η δική μας συμπεριφορά είναι εκείνη που θέλει διόρθωση, γιατί ένας άπειρος γατο-κηδεμόνας δύσκολα θα πετύχει τον σωστό συνδυασμό αυστηρότητας και στοργής.
«Χρειάζεται να είμαστε σαφείς, να σεβόμαστε τη γάτα και να της δίνουμε κατευθύνσεις και οδηγίες, απλά και σταθερά.
Εκπαιδεύω προσωπικά τους νέους γονείς που υιοθετούν ένα γατάκι από τη Γατο-ομάδα Θεσσαλονίκης, για να είμαστε σίγουροι ότι έχουν λύσει κάθε θέμα προσαρμογής και συμβίωσης. Έτσι, οι υιοθεσίες είναι πάντα πετυχημένες», υπογραμμίζει η κα Κουλουκούρη και συμπληρώνει: «Οι περισσότεροί «γατο-ασθενείς» μου δεν είναι εκπαιδευμένοι στα βασικά θέματα: ουρούν εκτός τουαλέτας, είναι επιθετικοί και μπορεί να είναι και επικίνδυνοι, έχουν άγχος ή κατάθλιψη, και δυσκολία να δεχτούν άλλα ζώα».
Ποια λάθη κάνουμε, όμως, ως προς τη διαπαιδαγώγηση της γάτας μας;
«Το πιο συχνό λάθος είναι ότι αφήνουν το γατάκι ανεξέλεγκτο πριν το εκπαιδεύσουν σε μικρό χώρο στο σπίτι, με αποτέλεσμα να έχουμε θέματα τουαλέτας και ζημιών, καθώς παίζει «κατεβάζοντας» όλο το σπίτι.
Το δεύτερο λάθος είναι ότι οι γατο-γονείς δεν του θέτουν κανένα όριο.
Σκέφτονται ότι θα ηρεμήσει με το χρόνο και δεν παρεμβαίνουν καθόλου όταν τους δαγκώνει, κάνει ζημιές σε όλο το σπίτι, ανεβαίνει σε τραπέζια, σκαρφαλώνει σε κουρτίνες.
Υπάρχει μια μόδα στα social media («τικ-τοκ βίντεο»), όπου κηδεμόνες επιτρέπουν αυτές τις συμπεριφορές για να τις αναρτήσουν. Καλό είναι να μη γίνεται.
Το τρίτο λάθος είναι να το αφήνουν αστείρωτο και να απορούν γιατί κατουράει εκτός λεκάνης (ψέκασμα μαρκαρίσματος) και είναι επιθετικό.
Το τέταρτο λάθος είναι να το χτυπούν/μαλώνουν με τρόπους ακατάλληλους, που δεν καταλαβαίνουν οι γάτες, και το πρόβλημα να συνεχίζεται. Στο τέλος, θέλουν να το πετάξουν έξω ή να το δώσουν, αντί να ασχοληθούν με την εκπαίδευσή του.
Το πέμπτο λάθος είναι ότι θεωρούν πως με την εκπαίδευση το καταπιέζουν και το κακοποιούν, και νιώθουν πολλές ενοχές. Οπότε, δεν το εκπαιδεύουν όπως χρειάζεται.
Όλα αυτά καταλήγουν σε γατιά επιθετικά, τα οποία δαγκώνουν, δεν μαζεύονται, και κινδυνεύουν οι ιδιοκτήτες, αλλά και οι φίλοι τους. Κι αν τους συμβεί κάτι και χρειαστεί να τα πάρει κάποιος συγγενής, τότε τα πετάνε έξω, γιατί δεν μπορούν να τα διαχειριστούν.
Ένα τελευταίο λάθος είναι να μην εκτιμούν τη σοβαρότητα της κατάστασης της γάτας τους.
Πολλά θέματα συμπεριφοράς μπορεί να είναι κτηνιατρικής – παθολογικής προέλευσης και να έχουν, για παράδειγμα, σχέση με υπερθυρεοειδισμό, με τοξόπλασμα, ή αλλά κτηνιατρικά θέματα αν είναι επιθετική, καθώς και νευρολογικά, ή και ψυχολογικά.
Επίσης, μπορεί και να είναι ένας συνδυασμός κτηνιατρικών και ψυχικών προβλημάτων, όπως η καταναγκαστική διαταραχή και το σύνδρομο υπερευαισθησίας της γάτας, η κατάθλιψη, κ.ά. για τα οποία χρειάζεται η συνεργασία του ειδικού συμπεριφοράς με τον κτηνίατρο, ή η παρουσία κτηνίατρου εξειδικευμένου στη συμπεριφορά, όπως είναι ο κ. Χρήστος Καράγιαννης, με τον οποίο είχα συνεργασία όταν πρωτοήρθε από το εξωτερικό.
Όλα αυτά τα λάθη οδηγούν στην εγκατάλειψη ή στην ευθανασία του γατιού με πρόβλημα, ενώ θα μπορούσε να είχε λυθεί το θέμα».
Η κυρία Ασημίνα Κουλουκούρη είναι κλινική ψυχολόγος με ειδίκευση στη ψυχοπαθολογία και ασχολείται εθελοντικά με τις γάτες από το 2008.