Αυξημένη CPK στο αίμα: Τι είναι και τι σημαίνει για την υγεία μας

Η CPK είναι ένα ένζυμο που βρίσκεται στους σκελετικούς μύες, τον καρδιακό μυ και τον εγκέφαλο. Όταν κάποιος από αυτούς τους ιστούς είναι κατεστραμμένος, διαρρέουν κινάση κρεατίνης στην κυκλοφορία του αίματος.

Τα αυξημένα επίπεδα CPK μπορεί να υποδηλώνουν μυϊκό τραυματισμό ή ασθένεια.

Τι είναι η CPK

Πιο αναλυτικά, η κρεατινοφωσφοκινάση ή κινάση κρεατίνης (CPK) είναι ένα ένζυμο – μια πρωτεΐνη που επιφέρει συγκεκριμένες χημικές αλλαγές στο σώμα.Όπως υποδηλώνει το όνομά του, η λειτουργία του ενζύμου είναι να προσθέτει μια ομάδα φωσφορικών αλάτων στην κρεατίνη, μια φυσική χημική ουσία που βρίσκεται στα μυϊκά κύτταρα. Ως αποτέλεσμα, η κρεατίνη μετατρέπεται σε φωσφοκρεατίνη -μια ουσία υψηλής ενέργειας που χρησιμοποιείται από το σώμα για την παραγωγή ενέργειας.

Ενώ η κινάση κρεατίνης βρίσκεται ως επί το πλείστον στους σκελετικούς μύες και στους μύες της καρδιάς, μικρές ποσότητες της υπάρχουν επίσης στον εγκέφαλο. Με βάση το πού βρίσκεται αυτό το ένζυμο μέσα στο σώμα, ομαδοποιείται στους εξής τύπους:

• CPK-1 (ή CPK-BB): Βρίσκεται κυρίως στους πνεύμονες και τον εγκέφαλο
• CPK-2 (ή CPK-MB): Βρίσκεται κυρίως στην καρδιά
• CPK-3 (ή CPK-MM): Βρίσκεται κυρίως στους σκελετικούς μύες

Όταν οι ιστοί των σκελετικών μυών ή της καρδιάς καταστραφούν ή αρχίσουν να εκφυλίζονται, τα κύτταρα μέσα τους σπάνε. Αυτό προκαλεί τη διαρροή των περιεχομένων αυτών των κυττάρων -συμπεριλαμβανομένου του ενζύμου- στο αίμα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι γιατροί θεωρούν τα υψηλά επίπεδα κρεατινοφωσφοκινάσης στο αίμα ως σημάδι άγχους ή τραυματισμού στην καρδιά, στους μύες ή στον εγκεφαλικό ιστό. Μεταξύ αυτών, ο τραυματισμός του μυϊκού ιστού είναι πιο πιθανός.

CPK: Φυσιολογικές τιμές

Συνήθως, οι φυσιολογικές τιμές κυμαίνονται μεταξύ 10 και 120 μικρογραμμάρια ανά λίτρο (mcg/l). Αυτό το εύρος μπορεί να διαφέρει από εργαστήριο σε εργαστήριο επειδή κάθε εργαστήριο χρησιμοποιεί τις δικές του μετρήσεις και μεθόδους εξέτασης. Είναι καλύτερο να ελέγξετε το αποτέλεσμά σας με το δεδομένο εύρος αναφοράς που παρέχεται από το εργαστήριο.

Σε υγιείς ενήλικες, τα επίπεδα της κρεατινικής κινάσης θα μπορούσαν επίσης να διαφέρουν ανάλογα με τη φυλή, το φύλο και το επίπεδο δραστηριότητάς. Για παράδειγμα, το μέσο εύρος του ενζύμου είναι συνήθως υψηλότερο στους άνδρες από ό,τι στις γυναίκες. Ομοίως, τα επίπεδα αυτού του ενζύμου είναι επίσης υψηλότερα σε όσους έχουν περισσότερη μυϊκή μάζα σε σύγκριση με αυτούς που δεν έχουν.

Αυξημένη CPK: Συμπτώματα

Σύμφωνα με την Κλινική του Κλίβελαντ, ο γιατρός μπορεί να υποδείξει την ανάγκη εξέτασης των επιπέδων CPK εάν έχετε συμπτώματα μυϊκής διαταραχής, τα οποία περιλαμβάνουν:

• Μυϊκό πόνο και/ή κράμπες
• Μυϊκή αδυναμία
• Θέματα ισορροπίας
• Μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα
• Σκούρα ούρα
• Πρησμένα πόδια

Μπορεί επίσης να χρειαστεί να ελέγξετε τα επίπεδά σας εάν:

• Είχατε έναν τραυματισμό που συνέθλιψε ή έσχισε τους μύες σας
• Είχατε σοβαρά εγκαύματα
• Παίρνετε ορισμένα φάρμακα που μπορεί να προκαλέσουν μυϊκή βλάβη, όπως στατίνες για τη μείωση της χοληστερόλης στο αίμα
• Έχετε υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο ή τραυματική εγκεφαλική βλάβη (TBI)

Αυξημένη CPK σε παιδιά

Ένα φυσιολογικό εύρος CPK για ένα παιδί είναι έως 250 U/L. Τα αυξημένα επίπεδα του ενζύμου είναι κυρίως αβλαβή στα παιδιά, αλλά οι επίμονα και σοβαρά αυξημένες τιμές θα πρέπει να εγείρουν υποψίες για σοβαρή μυϊκή βλάβη, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Acta Paediatrica.

Τι σημαίνει όταν η CPK είναι ανεβασμένη

Εάν τα επίπεδα CPK σας είναι υψηλότερα από το κανονικό, συνήθως σημαίνει ότι έχετε κάποιο είδος μυϊκής βλάβης. Τα επίπεδα μπορεί να μην φτάσουν στο υψηλότερο επίπεδο έως και δύο ημέρες μετά από ορισμένους τραυματισμούς. Έτσι, μπορεί να χρειαστεί να κάνετε περισσότερες από μία εξετάσεις για να δείτε αν τα επίπεδά σας ανεβαίνουν ή πέφτουν. Τα επίπεδα που παραμένουν υψηλά ή αυξάνονται μπορεί να σημαίνουν ότι η μυϊκή βλάβη συνεχίζει να συμβαίνει.

Τα υψηλότερα από τα κανονικά επίπεδα θα μπορούσαν να είναι σημάδι προβλημάτων που σχετίζονται με την καρδιά, τον εγκέφαλο ή τους σκελετικούς μύες. Τέτοια προβλήματα μπορούν να παρατηρηθούν σε άτομα που έχουν:

Προβλήματα εγκεφάλου και πνευμόνων (υποδεικνύονται από ασυνήθιστα υψηλά επίπεδα CPK-1):

• Επιληπτική κρίση
• Εγκεφαλικός τραυματισμός ή εγκεφαλικό επεισόδιο
• Σπασμοί
• Καρκίνος εγκεφάλου
• Τρομώδες παραλήρημα
• Θάνατος πνευμονικού ιστού (πνευμονικό έμφραγμα)
• Ηλεκτροπληξία

Καρδιακά προβλήματα (ενδείκνυνται από ασυνήθιστα υψηλά επίπεδα CPK-2):

• Έμφραγμα
• Εγχείρηση ανοιχτής καρδιάς
• Καρδιακός τραυματισμός (για παράδειγμα, μετά από τροχαίο ατύχημα)
• Φλεγμονή του καρδιακού μυός (μυοκαρδίτιδα)
• Ηλεκτρικοί τραυματισμοί

Μυϊκός τραυματισμός ή μυϊκό στρες (ενδείκνυται από ασυνήθιστα υψηλά επίπεδα CPK-3):

• Μυϊκή δυστροφία
• Μυοπάθεια
• Τραυματισμοί από σύγκρουση
• Μυϊκή βλάβη που σχετίζεται με φάρμακα
• Μυϊκή βλάβη μετά από μακρά περίοδο ακινησίας (ραβδομυόλυση)
• Δερματομυοσίτιδα ή πολυμυοσίτιδα

Άλλοι παράγοντες που θα μπορούσαν να προκαλέσουν υψηλά επίπεδα CPK παρόλο που δεν επηρεάζουν άμεσα τους μύες, την καρδιά ή τον εγκέφαλο περιλαμβάνουν:

• Υποθυρεοειδισμός
• Υπερθυρεοειδισμός
• Νόσος του Addison
• Νεφρική ανεπάρκεια
• Μικροβιακές λοιμώξεις
• Σύνδρομο Cushing
• Κοιλιοκάκη
• Αυτοάνοσες διαταραχές όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα ή ο λύκος
• Βαριά άσκηση
• Ενέσεις
• Παρατεταμένη χειρουργική επέμβαση
• Πρόσληψη οποιασδήποτε τοξίνης ή φαρμάκου που παρεμβαίνει στην παραγωγή ενέργειας στους μύες σας

Σημειώνεται, ωστόσο, ότι μια εξέταση δεν μπορεί να δείξει πού βρίσκεται η ζημιά ή τι την προκαλεί. Ο γιατρός θα εξετάσει τα συμπτώματα και το ιατρικό ιστορικό σας για να καταλάβει τι σημαίνουν τα αποτελέσματα των εξετάσεών σας.

Εάν η πηγή των υψηλών ή αυξανόμενων επιπέδων δεν είναι ξεκάθαρη, μπορεί να χρειαστείτε έναν πιο συγκεκριμένο τύπο εξέτασης για να μάθετε εάν η ανεβασμένη CPK προέρχεται από τους μύες, την καρδιά ή τον εγκέφαλο. Αυτή η πιο ειδική εξέταση ονομάζεται εξέταση ισοενζύμων CPK.

Σύμφωνα με το Medline Plus, μια εξέταση ισοενζύμων CPK μετρά τρεις διαφορετικούς τύπους:

• Τα υψηλά επίπεδα ενζύμων CPK-MM οφείλονται πιθανότατα σε βλάβη στους σκελετικούς μύες. Η βλάβη μπορεί να οφείλεται σε ασθένεια, ξαφνικό τραυματισμό, ορισμένα φάρμακα ή πρόσφατη έντονη άσκηση.
• Τα υψηλά επίπεδα ενζύμων CPK-MB είναι πιθανότατα από βλάβη στον καρδιακό μυ. Η βλάβη προκαλείται συχνά από καρδιακή προσβολή ή φλεγμονή στον καρδιακό μυ (μυοκαρδίτιδα). Αλλά άλλες καταστάσεις μπορούν επίσης να προκαλέσουν υψηλά επίπεδα CPK-MB, όπως ένας θρόμβος αίματος στον πνεύμονα, εγχείρηση καρδιάς, συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια, υποθυρεοειδισμός, νεφρική ανεπάρκεια
• Τα υψηλότερα από τα κανονικά ένζυμα CPK-BB μπορεί να σημαίνει ότι είχατε εγκεφαλικό επεισόδιο ή εγκεφαλικό τραυματισμό. Αλλά οι καταστάσεις που επηρεάζουν τους λείους μύες μπορούν επίσης να αυξήσουν τα επίπεδα CPK-BB. Οι λείοι μύες είναι μύες που δεν μπορείτε να ελέγξετε, για παράδειγμα, οι μύες του πεπτικού συστήματος.

Υψηλή CPK: Αντιμετώπιση

Εάν τα αποτελέσματα μιας εξέτασης αποκαλύψει ότι έχετε υψηλά επίπεδα, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι έχετε μια ιατρική πάθηση. Πολλοί άλλοι παράγοντες, όπως η άσκηση, ορισμένα φάρμακα και οι ενέσεις, μπορούν να αυξήσουν προσωρινά τα επίπεδα. Θα μπορούσε επίσης να υπήρχε σφάλμα κατά την επεξεργασία του τεστ.

Το να νιώθετε μυϊκό πόνο και αδυναμία είναι συνήθως προσωρινό. Εάν αντιμετωπίζετε παρατεταμένα μυϊκά προβλήματα, μιλήστε με τον γιατρό για τα συμπτώματά σας. Κατά την ερμηνεία των αποτελεσμάτων σας, ο γιατρός θα λάβει υπόψη πολλούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων των τρεχόντων φαρμάκων, του τρόπου ζωής και των συμπτωμάτων σας και θα σας ενημερώσει εάν χρειάζεστε περαιτέρω εξετάσεις.

Η Κλινική του Κλίβελαντ σημειώνει ότι ένα μη φυσιολογικό αποτέλεσμα σε μια εξέταση CPK μπορεί να είναι αγχωτικό. Γι’αυτό είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι δεν σημαίνει απαραίτητα ότι έχετε ιατρική πάθηση και χρειάζεστε θεραπεία.

Πηγή: oloygeia.gr- Μαριάννα Σπανού