Δράμα: Έκθεση «διαδρομές εικόνων 17ος – 19ος αιώνας» στον πολιτιστικό χώρο Σαντιρβάν από το μουσείο Μπενάκη

Έκθεση για τις «διαδρομές εικόνων 17ος – 19ος αιώνας»

Στις 13 Δεκεμβρίου  ανοίγει τις πύλες της η έκθεση του Μουσείου Μπενάκη με κεντρικό θέμα: «Διαδρομές εικόνων, 17ος – 19ος αιώνας. Τέχνη και τεχνολογία» στο χώρο Σαντιρβάν στη Δράμα.

Η έκθεση διοργανώνεται για άλλη μια φορά σε συνεργασία της εταιρείας Raycap με το Μουσείο Μπενάκη και θα εγκαινιαστεί την Παρασκευή 13 Δεκεμβρίου, ενώ θα παραμείνει ανοικτή για το κοινό από 14 Δεκεμβρίου 2024 έως και 21 Απριλίου 2025. Οι ώρες λειτουργίας θα είναι: Πέμπτη: 10:00-14:00 και 17:30-20:30, Παρασκευή: 10:00-14:00 και 17:30-20:30, Σάββατο: 10:00-14:00 και 17:30-20:30, Κυριακή: 11:00-14:00 και 17:30-20:30.

Η είσοδος είναι ελεύθερη για όλους.

Η ποικολομορφία των εικόνων στον ελληνορθόδοξο χώρο

Η έκθεση διερευνά την τεχνοτροπική και τεχνική ποικιλομορφία των εικόνων που διακινούνταν στον ελληνορθόδοξο χώρο από τον 17ο έως τον 19ο αιώνα, μέσα από τις συλλογές του Μουσείου Μπενάκη.

Η έννοια του χώρου αντιμετωπίζεται όχι μόνο ως γεωγραφική ενότητα αλλά, κυρίως, ως κοινωνική κατασκευή την οποία συνέχει η αντίληψη της κοινότητας που δημιουργούσε η ορθόδοξη ταυτότητα και μοιράζονταν πληθυσμοί με διαφορετικές παραδόσεις, πολιτική υπόσταση, ακόμη και γλώσσα.

Το κοινό βυζαντινό υπόβαθρο δημιουργούσε μια ενιαία παρακαταθήκη εικονογραφικών θεμάτων και τεχνικών λύσεων που εμπλουτίζονταν διαρκώς και με ποικίλους τρόπους σε κάθε κέντρο παραγωγής, χωρίς ωστόσο να διαρρηγνύονται οι κοινές συνιστώσες που επέτρεπαν τη διακίνηση των εικόνων από τόπο σε τόπο και την κοινή χρήση τους στον ίδιο λατρευτικό χώρο από την Ρωσία και την Ουκρανία ως τα Επτάνησα, την Κρήτη και την Μικρά Ασία.

Μια ενότητα της έκθεσης είναι αφιερωμένη στην τεχνολογία και τη συντήρηση ρωσικών εικόνων και μεταλλικών έργων ιδιωτικής ευλάβειας, παρουσιάζοντας τα τελευταία πορίσματα του ευρωπαϊκού ερευνητικού προγράμματος ERC RICONTRANS.

Το Σαντιρβάν

Το Σαντιρβάν βρίσκεται στο κέντρο της Δράμας και αποτελεί τεκμήριο για την πρόσφατη ιστορία της πόλης. Αρχικά, ήταν οθωμανικό τζαμί, και ο μιναρές του χρονολογείται στο δεύτερο μισό του 15ου αιώνα. Σύμφωνα με την αφιερωματική επιγραφή πάνω από την είσοδο, ανακαινίστηκε το 1806 από τον Μεχμέτ Χαλίλ Αγά, πατέρα του Μαχμούτ Πασά (του γνωστού Δράμαλη).

Μέχρι το 1922 λειτούργησε ως τζαμί, γνωστό τοπικά ως Σαντιρβάν Τζαμί. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, παρείχε καταφύγιο σε πολυάριθμες οικογένειες προσφύγων, δεδομένου ότι η Δράμα ήταν η πόλη που, από όλη την Ελλάδα, δέχτηκε τον μεγαλύτερο αριθμό προσφύγων σε σχέση με το μέγεθός της.

Από το 1927 έως το 1981 το κτήριο, εμφανώς αλλοιωμένο, στέγασε το τυπογραφείο που εξέδιδε την ιστορική τοπική εφημερίδα Θάρρος, τη σημαντικότερη και μακροβιότερη σε κυκλοφορία εφημερίδα της Ανατολικής Μακεδονίας.

Το 1983 κηρύχθηκε διατηρητέο μνημείο και, μετά την κατάρρευση της στέγης του, σταδιακά ερειπώθηκε.

Το 2012 αγοράστηκε από τη Raycap, η οποία προχώρησε στην αποκατάσταση του μνημείου ώστε να καταστεί δυνατή η χρήση του ως πολιτιστικό κέντρο. Στη συνέχεια κατεδάφισε δύο παρακείμενες πολυκατοικίες, μία από τις οποίες είχε κτιστεί μπροστά στα παράθυρα του μνημείου, και ψηφιοποίησε το αρχείο της εφημερίδας Θάρρος (www.tharrosdrama.gr), παρέχοντας στο κοινό ελεύθερη πρόσβαση στον διαδικτυακό τόπο του αρχείου.

Το 2022 η Raycap προσκάλεσε το Μουσείο Μπενάκη να συνδιοργανώσει μια σειρά εκθέσεων επιμελημένων ειδικά για το Σαντιρβάν με αντικείμενα από τις ποικίλες συλλογές του. Ανάμεσα στις εκθέσεις, διαλέξεις από εργαζόμενους του Μουσείου Μπενάκη εστιάζουν στο έργο αυτού του μείζονος πολιτιστικού οργανισμού. Οι επισκέψεις σχολικών και άλλων ομάδων καθώς και μεμονωμένων ατόμων γίνονται δωρεάν.

Η πολιτιστική δραστηριότητα αυτή τεκμηριώνεται με σύντομους καταλόγους εκθέσεων στα ελληνικά και αγγλικά και με βίντεο που εμφανίζονται, εδώ, στην ειδική ιστοσελίδα του Σαντιρβάν.