eOUTLAND: Ο εθελοντισμός στο επίκεντρο για την προστασία της βιοποικιλότηταςσε περιοχές NATURA 2000

Το έργο eOUTLAND, που δημιουργήθηκε στα πλαίσια της Πρωτοβουλίας Interreg της Πολιτικής Συνοχής της ΕΕ, είχε στόχο, με έναν συνδυασμό γνωστών αλλά και καινοτόμων εργαλείων και τεχνικών, να εδραιώσει καλύτερους όρους προστασίας του NATURA 2000 και άλλων προστατευόμενων περιοχών στην διασυνοριακή περιοχή, από φυσικούς κινδύνους και, συγκεκριμένα, από πλημμύρες και πυρκαγιές.

Το eOUTLAND, που έτρεξε από το 2017 ως το 2020, είναι η συνέχεια, διάδοχος αν θέλετε, ενός προηγούμενου, επιτυχημένου έργου, με τον τίτλο OUTLAND, που υλοποιήθηκε παλαιότερα στην περιοχή. Το έργο λοιπόν προσπάθησε, μάλλον επιτυχημένα, να εκμεταλλευτεί την προϋπάρχουσα εμπειρία και να διευρύνει τις ικανότητες αντιμετώπισης των κινδύνων στην ευρύτερη διασυνοριακή περιοχή. Οι φυσικοί κίνδυνοι με καταστροφικές συνέπειες για το περιβάλλον και την βιοποικιλότητα, σημειώνουν οι διοργανωτές, δεν έχουν τοπικό χαρακτήρα, ενώ μπορεί να επηρεάσουν μεγάλες εκτάσεις στην περιοχή Ελλάδας-Βουλγαρίας.

Το έργο έχει συμβάλει πλέον στην αποτελεσματικότερη προστασία των περιοχών NATURA 2000 και άλλων προστατευόμενων περιοχών σε παραμεθόριες περιοχές της Κεντρικής Μακεδονίας στη Βόρεια Ελλάδα και στη Νοτιοκεντρική Βουλγαρία, από φυσικές καταστροφές, όπως πλημμύρες και πυρκαγιές.

Αυτό επετεύχθη διευρύνοντας τις ικανότητες, δεξιότητες και τις δομές υποστήριξης υφιστάμενων εθελοντικών ομάδων πολιτικής προστασίας μέσω εξειδικευμένης κατάρτισης, πρόσληψης προσωπικού, εξοπλισμού, γνώσεων και διασυνοριακής δικτύωσης.

Το έργο Interreg «eOUTLAND» υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του «Προγράμματος Συνεργασίας Interreg V-A Ελλάδας-Βουλγαρίας 2014-2020» για την προγραμματική περίοδο 2014-2020. Η επένδυση αυτή εμπίπτει στην προτεραιότητα «Περιβάλλον και Κλίμα».

Οι εθελοντές πολιτικής προστασίας στο επίκεντρο

Βασικό στοιχείο του έργου είναι η ανιδιοτελής συμμετοχή εθελοντών για την αντιμετώπιση του αντίκτυπου των φυσικών καταστροφών. Όπως αναφέρει και ο Τριαντάφυλλος Αλ. Μπουχούνας, τεχνικός/επιστημονικός εμπειρογνώμονας – Δίκτυο για την Επιχειρησιακή Υποστήριξη και Εκπαίδευση των Συλλόγων Εθελοντών στον Τομέα της Πολιτικής Προστασίας από Φυσικές Καταστροφές (ΔΣΕΣ) «Το έργο InterregeOUTLAND έχει προωθήσει τον εθελοντισμό πολιτικής προστασίας και στις δύο πλευρές των συνόρων και έχει αποδειχθεί πολύτιμο εργαλείο για την παροχή μέσων ατομικής προστασίας, επαγγελματικού εξοπλισμού και τεχνολογικής υποστήριξης υψηλού επιπέδου στους εθελοντές, εξασφαλίζοντας μεγαλύτερη ασφάλεια για τις περιφέρειες, πόλεις, συμπολίτες αλλά και τους ίδιους.»

Ακόμη, μακροπρόθεσμα, μπορεί να προκύψουν θέσεις εργασίας έμμεσα ως αποτέλεσμα της θέσπισης ενός οργανωμένου δικτύου εθελοντών πολιτικής προστασίας και της ανάγκης μόνιμου επαγγελματικού και επιστημονικού βοηθητικού προσωπικού.

Μεταξύ των κοινών διασυνοριακών δραστηριοτήτων του έργου περιλαμβάνονται πολυήμερα και μονοήμερα σεμινάρια κατάρτισης, διαδικτυακά σεμινάρια, συνεδριάσεις, τεχνικές επισκέψεις και ανοιχτές εκδηλώσεις. Επίσης έχουν συνταχθεί οδηγοί και εκπαιδευτικό υλικό σχετικά με τις φυσικές καταστροφές και την πολιτική προστασία. Στους εθελοντές παρασχέθηκαν είδη ατομικής προστασίας και επαγγελματικός εξοπλισμός, καθώς και τεχνολογική υποστήριξη υψηλού επιπέδου. Όλα αυτά έχουν συμβάλει στην προώθηση του εθελοντισμού πολιτικής προστασίας και στις δύο πλευρές των συνόρων.

Ο Απόστολος Π. εθελοντής μιλά για αυτό που ίδιος θεωρεί ως τη μεγαλύτερη πρόκληση του eOUTLAND, τις διαφορές μεταξύ των μηχανισμών πολιτικής προστασίας Ελλάδας και Βουλγαρίας. «Παρόλο που δεν υπάρχουν μεγάλες περιβαλλοντικές διαφορές στην παραμεθόρια περιοχή, πολιτιστικοί και ιστορικοί παράγοντες έχουν διαμορφώσει τελείως διαφορετικές διοικητικές δομές για την πρόληψη και τη διαχείριση φυσικών καταστροφών.Η σύγκλιση των δύο διαφορετικών συστημάτων για τη δημιουργία κοινών προγραμμάτων κατάρτισης και επιχειρησιακών προτύπων ήταν μεγάλο επίτευγμα. Μέσω των κοινών διασυνοριακών δραστηριοτήτων καταφέραμε να γνωρίσουμε ο ένας την κουλτούρα του άλλου, τις επιχειρησιακές διαδικασίες τους, τα πρότυπα κατάρτισης και τις ανάγκες τους».

Το πρόγραμμα μάλιστα κατάφερε και μια σχετική πρωτοτυπία! Παρότι ήταν προγραμματισμένο να ολοκληρωθεί νωρίτερα, το 219, η Διαχειριστική Αρχή έδωσε εγκαίρως το πράσινο φως ώστε να παραταθεί μέχρι τον Ιούνιο του 2020, λόγω της υψηλής απορρόφησης πόρων που παρουσίασε αλλά και των απτών αποτελεσμάτων. Έτσι τους εταίρους του έργου «πρόλαβε» τελικά η κρίση της πανδημίας, την άνοιξη του 2020…

Και εκεί όμως, το έργο eOUTLAND συνέβαλλε σημαντικά στην ανάπτυξη δραστηριοτήτων, στο πλαίσιο των προσπαθειών περιορισμού της εξάπλωσης της πανδημίας της νόσου Covid-19, όπως ήταν η πρωτοβουλία που αναλήφθηκε για απολύμανση δημόσιων χώρων. Για παράδειγμα, δρόμοι, πλατείες, πάρκα, και συνοριακοί σταθμοί μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας, καθαρίστηκαν επισταμένα και επανειλημμένα, με εξοπλισμό και προσωπικό του προγράμματος και με βάση τον σχεδιασμό και την τεχνιογνωσία που απέκτησαν οι εταιίροι.

Δουλειά υποδομής, εξοπλισμός και δράση στο πεδίο

Αξίζει να σημειώσουμε τη δουλειά υποδομής που έγινε στα πλαίσια του έργου λίγο πιο αναλυτικά. Εξαιρετικά μεγάλη σημασία είχαν οι συναντήσεις εκπαίδευσης και κατάρτισης που έγιναν με τη συμμετοχή των εθελοντικών ομάδων πολιτικής προστασίας. Αλλά και η επί τόπου εκπαίδευση που έγινε. Σημαντικό όμως κομμάτι της τεχνογνωσίας που αποκτήθηκε ήταν και η εμβάθυνση στα περιεχόμενα των μελετών που εκπονήθηκαν στα πλαίσια του προγράμματος για τους κινδύνους που θα αντιμετωπίσει, πιθανόν, τόσο η Ελλάδα όσο και η Βουλγαρία στις γειτονικές περιοχές τους. Ενδεικτικά, καθώς το έργο όπως είπαμε εστίαζε στην προστασία του περιβάλλοντος στις περιοχές Natura από φυσικές καταστροφές, εκπονήθηκαν αρχικά στα πλαίσια του έρφο σχέδια προστασίας περιβάλλοντος και βιοποικιλότητας από πυρκαγιές υπαίθρου:

ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ NATURA 2000 «ΔΑΣΟΣ ΔΑΔΙΑΣ-ΛΕΥΚΙΜΗΣ-ΣΟΥΦΛΙΟΥ»

ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΗ ΕΥΡΥΤΕΡΗ (ΜΕΙΖΟΝΑ) ΑΝΑΔΑΣΩΤΕΑ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΟ ΔΑΣΟΣ ΤΟΥ «ΣΕΪΧ-ΣΟΥ»

Αντίστοιχες μελέτες εκπονήθηκαν και για περιοχές της Βουλγαρίας, ενώ παράχθηκαν και εγχειρίδια για τους εθελοντές πολιτικής προστασίας με θέματα όπως οργανωτική συμβατότητα, βιοποικιλότητα, πυρκαγιές, πλημμύρες, ατομική ασφάλεια, εργαλεία, ακόμη και χάρτες με τους κινδύνους!

Σε επίπεδο εξοπλισμού, το πρόγραμμα διέθεσε χρηματοδότηση και έβαλε στη δουλειά μια ποικιλία εργαλείων για τους εθελοντές της πολιτικής προστασίας, όπως ειδικά περιπολικά οχήματα 4×4, προσωπικός εξοπλισμό προστασίας, επιχειρησιακό εξοπλισμό, εξοπλισμό πρώτων βοηθειών, ηλεκτρονικό εξοπλισμό και λογισμικό.

Ακόμη και οχήματα 4Χ4 για τους εθελοντές της πολιτικής προστασίας

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι συμμετέχοντες δήμοι και οι ομάδες εθελοντών εξοπλίστηκαν ακόμη και με αναγκαία για την επιτήρηση και επέμβαση αυτοκίνητα περιπολίας  4Χ4, τα οποία παρέλαβαν τον Απρίλιο του 2019 και έκτοτε χρησιμοποιούνται επιχειρησιακά.

Πέραν της ειδικής έκδοσης εξοπλισμού που χρηματοδοτηθηκε από το eOUTLAND, τα πέντε ειδικά οχήματα περιπολίας 4Χ4 θα εξοπλιστούν, όπως ανέφεραν αυτοδιοικητικοί παράγοντες, επιπλέον με ασύρματο οχήματος, σύστημα παροχής internet και ασύρματο δικτύου, tablet για σύνδεση στις ψηφιακές εφαρμογές του προγράμματος, drone παρακολούθησης και ανίχνευσης πυρκαγιών, φορητό υπολογιστή και σύστημα παροχής ηλεκτρικού ρεύματος. Επίσης , μέσω εθνικού πρόγραμματος από το Πράσινο Ταμείο, τα οχήματα θα εξοπλιστούν με δεξαμενή 600lt, βενζινοκίνητη αντλία, ανέμη μεταλλικής κατασκευής 20-30 μ κλπ.

Ποιοι συνεργάστηκαν στο έργο Interreg eOUTLAND

Οι γειτονικές περιοχές Ελλάδας και Βουλγαρίας ήταν στο επίκεντορ της συνεργασίας, καθώς αυτοδιοίκηση, ερευνητικοί φορείς και εθελοντές βρέθηκαν να συμμετέχουν αποτελεσματικά σε μια πετυχημένη δράση.

Από την πλευρά της Βουλγαρίας, το έρφο είχε τρεις επίσημους εταίρους. Συμμετείχε ο Δήμος Ζλάτογκραντ (ZLATOGRAD), με μακρά εμπειρία στη διαχείριση Εθνικών/Ευρωπαϊκών/Διασυνοριακών έργων, ο οποίος εχει υπό τη διοίκησή του 9 ομάδες κατάσβεσης πυρκαγιών σε 9 χωριά, με 100 περίπου ενεργούς εθελοντές πολιτικής προστασίας.

Ακόμη, πήρε μέρος ο Σύλλογος Περιφερειακών Δήμων «Maritza» (Maritza), που παρότι αυτοδιοικητικός φορέας ακολουθεί ακολουθεί ένα σχήμα διοίκησης «Γενική Συνέλευση-Διευθυντής Επιχείρησης-Προσωπικό». Τα τελευταία χρόνια ο σύλλογος Maritza έχει υλοποιήσει πάνω από 20 έργα και οι δραστηριότητές του υποστηρίζουν τις δράσεις των υπηρεσιών Πυρκαγιών/Διάσωσης στην περιοχή, ενώ είναι υπεύθυνος για την κατάρτιση των εθελοντών πολιτικής προστασίας

Τέλος, από βουλγαρικής ακαδημαϊκής πλευράς συμμετείχε το Ινστιτούτο Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών/Ακαδημία Επιστημών της Βουλγαρίας (ΙΤΠΕ/BAS, PB4), που είναι ένα από τα σημαντικότερα ερευνητικά ιδρύματα ΤΠΕ. Το προσωπικό του έχει πείρα στη συνεργασία με εθελοντές πολιτικής προστασίας και στην κατάρτισή τους και έχει εργαστεί στον ερευνητικό τομέα με την εκπόνηση πολλών έργων.

Από ελληνικής πλευράς, στο eOUTLAND συμμετέχει το Δίκτυο για την επιχειρησιακή Στήριξη και Εκπαίδευση Συλλόγων εθελοντών στον τομέα της Πολιτικής Προστασίας από φυσικές καταστροφές (ΔΣΕΣ), που ιδρύθηκε το 2015, ως αποτέλεσμα του προηγούμενου έργου OUTLAND. Το δίκτυο αποτελείται στην πραγματικότητα από έξι (6) Δήμους-μέλη στη Βόρεια Ελλάδα: Θεσσαλονίκη, Θέρμη, Πυλαία- Χορτιάτη, Ωραιόκαστρο, Νεάπολη –Συκιές και Κομοτηνή. Νομικά, είναι Αστική μη Κερδοσκοπική Εταιρία όπου συμμετέχουν οι έξι δήμοι. Το ΔΣΕΣ εστιάζει στην εκπαίδευση/κατάρτιση/επιχειρησιακή υποστήριξη των εθελοντών πολιτικής προστασίας.

Ακόμη, ακαδημαϊκώς, συμμετείχε το Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης Ελλάδος/Ινστιτούτο Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΕΚΕΤΑ/ΙΠΤΗΛ, PB2), που ήταν ο κύριος πάροχος τεχνολογίας στο έργο OUTLAND, ενώ έχει αναλάβει και άλλα πρόσφατα έργα στον τομέα της ανίχνευσης/διαχείρισης/προσομοίωσης/οπτικοποίησης πυρκαγιών.

Το Interreg Ελλάδα – Βουλγαρία γενικά

Όπως αναφέραμε, το έργο έργο Interreg «eOUTLAND» υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του «Προγράμματος Συνεργασίας Interreg V-A Ελλάδας-Βουλγαρίας 2014-2020». Η Ελλάδα και η Βουλγαρία, δύο γειτονικές χώρες με πλούσιο παρελθόν, από το τέλος της δεκαετίας του 1990 έχουν μπει σε μια εποχή στενότερης συνεργασίας, χάρη στο Πρόγραμμα INTERREG “Ελλάδα–Βουλγαρία”.

Η βασική ιδέα πίσω από το “INTERREG” είναι ότι οι χώρες αντιμετωπίζουν διάφορα θέματα τα οποία μπορούν να επιλυθούν καλύτερα αν εργαστούν μαζί με τους γείτονες τους παρά αν παραμείνει ο καθένας περιορισμένος στα σύνορα του. «Γι’ αυτόν τον λόγο, στο Πρόγραμμά μας προωθούμε δραστηριότητες που φέρνουν τους λαούς μας πιο κοντά», υποστηρίζουν οι ιθύνοντες και προσθέτουν ότι:

«Δεν χρειάζεται να κοιτάξει κανείς πιο πέρα από την γη και τα ποτάμια που μοιραζόμαστε και να συνεχίσει με τους δρόμους και μετά με τον πολιτισμό, το φαγητό και τις παραδόσεις. Σε κάθε περίπτωση ότι συμβαίνει στη μία πλευρά των συνόρων επηρεάζει και την άλλη. Η ανάγκη για κοινές δράσεις γίνεται σταδιακά η συνήθεια παρά η εξαίρεση.»

Σύμφωνα με τις αρχές του προγράμματος INTERREG “Ελλάδα–Βουλγαρία”. «επικεντρωνόμαστε στην Βόρεια Ελλάδα και την Νότια Βουλγαρία γύρω από το κοινό μας σύνορο.

Όλες οι δράσεις μας γίνονται στην περιοχή του Έβρου, της Καβάλας, της Ξάνθης, της Ροδόπης, της Δράμας, της Θεσσαλονίκης, των Σερρών και του Μπλαγκόεβγκραντ, του Σμόλυαν, του Κάρτζαλι, του Χάσκοβο.

Εργαζόμαστε με δημόσιους και άλλους φορείς και στις δύο πλευρές των συνόρων που μπορούν να ωφελήσουν και να επηρεάσουν θετικά τον μέγιστο δυνατό αριθμό κατοίκων, χρηματοδοτώντας μια μεγάλη ποικιλία δράσεων που ανήκουν στους τομείς της ανταγωνιστικότητας, του περιβάλλοντος, του πολιτισμού, των μεταφορών, της υγείας και των κοινωνικών θεμάτων. Γι αυτό το λόγο η Ευρωπαϊκή Ένωση μαζί με την Ελλάδα και την Βουλγαρία παρέχουν 130.000.000 Ευρώ, από το 2014 μέχρι το 2020! Βελτιώνουμε τη συνεργασία σε θέματα κοινού ενδιαφέροντος και αντιμετωπίζουμε τις προκλήσεις της σύγχρονης εποχής με ένα πιο αποτελεσματικό και αποδοτικό τρόπο. Ο απώτερός σκοπός μας είναι μια καλύτερη καθημερινή ζωή.»

Το έργο eOUTLAND προβάλλεται ήδη από τη διαχειριστική αρχή του προγράμματος INTERREG “Ελλάδα–Βουλγαρία” ως project αναφοράς στη σχετική της ιστοσελίδα: http://www.greece-bulgaria.eu/examples-of-projects/

Θοδωρής Καραουλάνης | EurActiv.gr