‘Εβρος: H σπηλιά του Κύκλωπα Πολύφημου στη Μάκρη- Τι λέει γι αυτήν ο μύθος

Η Σπηλιά του Κύκλωπα στη Μάκρη αποτελεί σημείο αναφοράς για τους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής της Αλεξανδρούπολης. Σε αυτό το σπήλαιο έζησε ο Κύκλωπας Πολύφημος, εδώ τον τύφλωσε ο Οδυσσέας με τους συντρόφους του και οι μεγάλοι εντυπωσιακοί βράχοι που βρίσκονται – σαν ριγμένοι από ένα τεράστιο χέρι – μέχρι τη θάλασσα, λέγεται ότι είναι αυτοί που πέταξε ο Κύκλωπας από το θυμό του, ψάχνοντας για τον Κανένα!

Αναμφίβολα – σχεδόν για όλους όσους έχουν βρεθεί στην περιοχή – η Σπηλιά του Κύκλωπα Πολύφημου έχει αποτελέσει σημείο για βόλτα, ή για μια πρωτομαγιάτικη εξόρμηση και οι περισσότεροι Αλεξανδρουπολίτες έχουν στα οικογενειακά τους άλμπουμ φωτογραφίες με φόντο την πασίγνωστη σπηλιά.

Η σπηλιά του Κύκλωπα βρίσκεται πάνω από το λιμανάκι της Μάκρης και ο μύθος λέει ότι εδώ ήταν το μέρος που κατοικούσε ο μονόφθαλμος Κύκλωπας Πολύφημος, γιος του θεού Ποσειδώνα και της νύμφης Θοώσης, που μέθυσε με Μαρωνίτικο κρασί που τον κέρασε ο Οδυσσέας και στο τέλος τυφλώθηκε από τον ήρωα.

Έτσι, λοιπόν, το Σπήλαιο της Μάκρης έχει χαρακτηριστεί από τη λαϊκή παράδοση ως «Σπήλαιο του Κύκλωπα». Το σπήλαιο βρίσκεται στην παραλία της Μάκρης με ίχνη χρήσης από τη Νεολιθική Περίοδο χρονολογίας περ. 4.500 π.Χ., εντός του βράχου. Καθώς θα επισκεφθείτε το σπήλαιο, θα απολαύσετε τη διαδρομή και θα σας ενθουσιάσει η θέα του Θρακικού Πελάγους.

Πέρα από τον μύθο, η σπηλιά κοντά στην παραλία της Μάκρης και η γύρω περιοχή αποτελεί έναν σπουδαίας σημασίας αρχαιολογικό χώρο. Ο νεολιθικός οικισμός που αποκαλύφθηκε εντός της χρονολογείται στα 4.500 χρόνια π.Χ. και τον καθιστά έναν από τους σημαντικότερους στα Βαλκάνια. Ανακαλύφθηκε κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και ανασκάβεται από το 1988 έως και σήμερα, φέρνοντας στην επιφάνεια ευρήματα που τον ταυτίζουν με εμπορικό σταθμό της εποχής.

Ο πρώτος αρχαιολόγος που τον επισκέφθηκε ήταν ο Γ. Μπαλακάκης που τον ταύτισε με την αρχαία Ζώνη και το ακρωτήριο Σέρρειο. Η ΙΘ’ ΕΠΚΑ άρχισε ανασκαφές το 1988 που συνεχίζονται μέχρι σήμερα. Αποκαλύφθηκε, επιπλέον, ο νεολιθικός οικισμός που είναι από τους σημαντικότερους της Βαλκανικής και έγινε φανερό ότι ο αρχαίος οικισμός δεν είναι η πόλη Ζώνη, αλλά εμπορικός σταθμός, ενώ το ακρωτήριο Σέρρειο ταυτίζεται πλέον με την απόληξη του Ισμάρου.

Το σπήλαιο διαθέτει δύο μικρούς χώρους και η θέα από το σημείο προς το Θρακικό Πέλαγος είναι εκπληκτική. Επίσης, το εσωτερικό του περιλαμβάνει πήλινες κατασκευές, αγαλματίδια και ειδώλια ζώων, ενώ διακρίνονται σκαλοπάτια, δεξαμενές και παρατηρητήριο.

Στο βλέμμα του επισκέπτη προς τον ορίζοντα παρεμβάλλονται μεγάλοι, εντυπωσιακοί βράχοι, κάτι που γυρίζει τον νου και πάλι στην Οδύσσεια, όπου ο Πολύφημος πετούσε τυφλωμένος πέτρες προς τη θάλασσα για να εκδικηθεί τον Οδυσσέα που έφευγε απελευθερωμένος για να συνεχίσει τις περιπλανήσεις του προς την Ιθάκη.

Η Σπηλιά του Κύκλωπα, κατά την τοπική παράδοση αποτελούσε το λατρευτικό κέντρο των Ελληνικών Θεοτήτων της Θράκης. Στη θέση αυτή, κατά την δεκαετία του ’80 έγιναν ανασκαφικές έρευνες που έφεραν στο φως έναν σημαντικό νεολιθικό οικισμό, κατάλοιπα ενός μικρού εμπορικού σταθμού των κλασικών χρόνων, αλλά και κινητά και ακίνητα ευρήματα μεταγενέστερων εποχών, έως τους βυζαντινούς χρόνους που αποκαλύπτουν τη διαχρονικότητα και τη μεγάλη σημασία που είχε ο χώρος αυτός για τους κατοίκους της περιοχής.

Ο νεολιθικός οικισμός δίπλα στη σπηλιά του Κύκλωπα θεωρείται σήμερα από τους σημαντικότερους της Βαλκανικής, αλλά και ένας από τους παλαιότερους μέχρι σήμερα οικισμούς στον χώρο της Αιγαιακής Θράκης.

Η πρόσβαση στον αρχαιολογικό χώρο και την σπηλιά του Κύκλωπα είναι εύκολη. Πρόκειται, μάλιστα, για μία ίσως από τις ομορφότερες, ευκολότερες και πολύ σύντομες διαδρομές για πεζοπορία ή ποδηλασία βουνού.

Αν ξεκινήσετε πίσω από τα νεκροταφεία Μάκρης, θα χρειαστείτε περίπου 20 λεπτά χαλαρής βόλτας μέχρι τη σπηλιά. Φτάνοντας εκεί, πέρα από την πλούσια ιστορία, η φύση και η θέα που απλώνεται μπροστά σας, θα σας αποζημιώσει στο έπακρο.

Ο μύθος της σπηλιάς

Ο Οδυσσέας έφυγε µε δώδεκα καράβια από την Τροία. Κοντά στη θάλασσα είδαν µία θεόρατη σπηλιά και µπήκαν µέσα. Παντού υπήρχαν δοχεία µε γάλα και καλάθια µε τυρί και πλήθος από αρνάκια και κατσίκια. Έφαγαν και περίµεναν να έρθει ο νοικοκύρης.

Όταν τον είδαν, όµως, τρόµαξαν. Ήταν πανύψηλος κι είχε ένα µονάχα µάτι στο µέτωπο. Ήταν ο Κύκλωπας Πολύφηµος, ο γιος του Ποσειδώνα, ο οποίος μόλις τους είδε έκλεισε την πόρτα της σπηλιάς µ’ ένα τεράστιο βράχο κι άναψε δυνατή φωτιά.

Αµέσως, ο Πολύφηµος άρπαξε δυο συντρόφους και τους έφαγε. Μετά, έπεσε για ύπνο. Το πρωί έφαγε άλλους δύο, άνοιξε την πόρτα της σπηλιάς, έβγαλε το κοπάδι, την ξανάκλεισε κι έφυγε. Τότε ο Οδυσσέας, ο πολυµήχανος, πήρε ένα µακρύ κλαδί, το έξυσε στην άκρη, ώστε να είναι µυτερό, και το έκρυψε στις στάχτες. Έπειτα, πλησίασε τον Πολύφημο κρατώντας ένα ασκί µε γλυκό κρασί και του πρόσφερε να πιει.

Εκείνος ήπιε, του άρεσε και ζήτησε κι άλλο. «Ποιο είναι το όνοµά σου;» ρώτησε τον Οδυσσέα τότε. «Κανένα µε φωνάζουν», απάντησε εκείνος. «Εσένα, Κανένα, θα σε φάω τελευταίο», ξανάπε ο Κύκλωπας και συνέχισε να πίνει, ώσπου τελείωσε όλο το κρασί και µεθυσµένος αποκοιµήθηκε.

Σηκώθηκε τότε ο Οδυσσέας, άρπαξε το µυτερό κλαδί και µε τη βοήθεια των συντρόφων του, το κάρφωσε στο µάτι του Πολύφηµου. Εκείνος πετάχτηκε ουρλιάζοντας και φώναζε βοήθεια. Οι άλλοι Κύκλωπες έτρεξαν έξω απ’ τη σπηλιά «Τι έπαθες, Πολύφηµε», ρωτούσαν. «Με τύφλωσε ο Κανένας». «Αφού κανένας δε σε τύφλωσε, τι φωνάζεις» του απάντησαν κι έφυγαν θυµωµένοι.

Όταν βγήκαν όλοι απ’ τη σπηλιά, έτρεξαν στο καράβι και ξεκίνησαν. Καθώς αποµακρύνονταν, φώναξε ο Οδυσσέας: «Πολύφηµε, αν σε ρωτήσουν ποιος σε τύφλωσε, να πεις ο Οδυσσέας, ο γιος του Λαέρτη απ’ την Ιθάκη»». Άρπαξε τότε ένα τεράστιο βράχο ο Κύκλωπας και τον έριξε στο καράβι, µα δεν το χτύπησε. Κι αµέσως σήκωσε τα χέρια του στον ουρανό και είπε: «Πατέρα, Ποσειδώνα, τον Οδυσσέα που µε τύφλωσε µην τον αφήσεις να γυρίσει στην Ιθάκη, µα αν είναι να γυρίσει, να περάσει χίλια βάσανα, να φτάσει µόνος, µε ξένο πλοίο, κι εκεί να τον βρουν καινούριες συµφορές».

Πηγή+φωτος: biscotto.gr (Ασημίνα Τούνα)