Φορέας Διαχείρισης Δέλτα Νέστου – Βιστωνίδας – Ισμαρίδας και Θάσου: Ο… επίγειος Άγγελος των Οικοτόπων στην ΑΜ-Θ, με πόρους του Ευρωπαϊκού Ταμείο Πολιτικής Συνοχής !

Αυτό είναι και το ποιοτικό χαρακτηριστικό διαφοράς της Θράκης σε σχέση με τα υπόλοιπα γεωγραφικά διαμερίσματα…Της Θράκης, που πολλοί την αναφέρουν ως απομονωμένη…και μακριά από τα κέντρα λήψης αποφάσεων… Όλο αυτό το υπέροχο οικολογικό σύμπλεγμα, επιβλέπει και φροντίζει με το εξαιρετικό ανθρώπινο δυναμικό του ο Φορέας Διαχείρισης Δέλτα Νέστου-Βιστωνίδας-Ισμαρίδας και Θάσου, με τα δύο του …μάτια-κέντρα, στο Πόρτο-Λάγος Ξάνθης και στην Κεραμωτή Καβάλας.

Τα τελευταία χρόνια ο Φορέας με ένα μεγάλο πλέγμα ουσιαστικών δράσεων από τα προγράμματα του Ευρωπαϊκού Ταμείου Πολιτικής Συνοχής, έχει κτίσει κυριολεκτικώς και μεταφορικώς υποδομές και συνειδήσεις ανθρώπων, ικανές να σέβονται το περιβάλλον και συνεχίζει ακάθεκτα στο πνεύμα της συνεργασίας και την συνύπαρξης ανθρώπων ζώων και φυτών!

Ειδικότερα:

Ο Φορέας Διαχείρισης Δέλτα Νέστου – Βιστωνίδας – Ισμαρίδας αποτελεί μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα ΝΠΙΔ εποπτευόμενο από το Υ.ΠΕ.N., συστάθηκε με το Ν. 3044/2002 και την Κ.Υ.Α. (125208/394/30/01/2003, ΦΕΚ 140/Β/11/2/2003), με στόχο τη διοίκηση και διαχείριση της προστατευόμενης περιοχής του Εθνικού Πάρκου Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Επιπλέον, σύμφωνα με το Ν 4519/2018 ο Φορέας Διαχείρισης Δέλτα Νέστου Βιστωνίδας- Ισμαρίδας (Φ.Δ.) μετονομάζεται σε Φορέας Διαχείρισης Δέλτα Νέστου Βιστωνίδας- Ισμαρίδας και Θάσου (Φ.Δ.) και η χωρική του αρμοδιότητα επεκτείνεται σε 14 περιοχές του δικτύου NATURA 2000 συνολικής έκτασης 215.174,29 εκτάρια (Πίνακας 1).

Το Εθνικό Πάρκο Ανατολικής Μακεδονίας- Θράκης, όπως ορίστηκε το 2008 με την Κ.Υ.Α 44549 (Φ.Ε.Κ. 497/Δ/17-10-2008), περιλαμβάνει τις προστατευόμενες περιοχές των υγροτόπων Δέλτα Νέστου, Λίμνης Βιστωνίδας, Λίμνης Ισμαρίδας και της ευρύτερης περιοχής τους, με χερσαία και υδάτινη συνολική έκταση άνω των 930.000 στρεμμάτων.

Το υγροτοπικό σύμπλεγμα του Εθνικού Πάρκου είναι ένα από τα σημαντικότερα της Ελλάδας, λόγω της μεγάλης έκτασής του και της μεγάλης βιολογικής, αισθητικής, επιστημονικής, γεωμορφολογικής και παιδαγωγικής του αξίας. Στόχος της δημιουργίας του Εθνικού Πάρκου ήταν η αποτελεσματική προστασία των οικοτόπων και των σπάνιων ειδών χλωρίδας και πανίδας που ενδημούν και αναπαράγονται στην περιοχή.

Πίνακας 1: Περιοχές Δικτύου NATURA 2000 χωρικής αρμοδιότητας του Φ.Δ.

Οι κύριοι σκοποί του ΦΔ είναι:

• Η διατήρηση των φυσικών πόρων και της βιοποικιλότητας.
• Η αποκατάσταση και διατήρηση της οικολογικής ισορροπίας.
• Η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση των πολιτών της περιοχής.
• Η τοπική ανάπτυξη ανθρώπινων δραστηριοτήτων.
• Η περιβαλλοντική εκπαίδευση και η ανάπτυξη του οικοτουρισμού.
• Η κοινωνική, οικονομική και η πολιτιστική ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής του ΕΠΑΜΑΘ και των περιοχών ευθύνης του.

Κατά την προηγούμενη προγραμματική περίοδο και μέσω του Ευρωπαϊκού Ταμείου Πολιτικής Συνοχής, ο Φ.Δ. υλοποίησε την πράξη «Προστασία και Διατήρηση της Βιοποικιλότητας του Εθνικού Πάρκου ΑΜ-Θ» που είχε χρηματοδοτηθεί από το Πρόγραμμα ΕΠΠΕΡΑΑ (Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη» 2007-2013), συνολικού προϋπολογισμού 2.755.073 ευρώ (ΕΤΠΑ-Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης).

Υλοποιήθηκαν μεταξύ άλλων τα εξής:

• Προγράμματα επιστημονικής παρακολούθησης (ιχθυοπανίδας, ορνιθοπανίδας, θαλάσσιων και χερσαίων τύπων οικοτόπων, ασπονδύλων, αμφιβίων-ερπετών, θηλαστικών)
• Μελέτη και προτάσεις για τα ενδημικά είδη ιχθυοπανίδας στις λίμνες Βιστωνίδα και Ισμαρίδας (Allburnus vistonicus και Alosa vistonica)
• Εκτίμηση των επιπτώσεων της αύξησης του πληθυσμού των κορμοράνων (Phalacrocorax carbo) στην ιχθυοπανίδα των λ/θ των Εθνικού Πάρκου ΑΜΘ
• Υπολογσιμός και αξιολόγηση της Φέρουσας Ικανότητας του Εθνικού Πάρκου ΑΜΘ
• Περίθαλψη άγριων ζώων
• Προμήθεια οχημάτων και εξοπλισμού πεδίου
• Προμήθεια και τοποθέτηση τηλεμετρικών σταθμών
• Μελέτη για την κατασκευή τεχνητού υγροτόπου περιμετρικά της λ/θ Βάσσοβας
• Επεξεργασία του τρόπου αναβάθμισης των Εκθεσιακών χώρων στα Κέντρα Πληροφόρησης Λιμνών Βιστωνίδας-Ισμαρίδας και Δέλτα Νέστου
• Υλοποίηση θεματικών ημερίδων (τουρισμός, γεωργία, κτηνοτροφία, διαχείριση απορριμμάτων, φυσικού περιβάλλοντος)
• Παραγωγή ενημερωτικού υλικού (έντυπου, ντοκιμαντέρ και spot)
• Δράσεις προώθησης του εθελοντισμού
• Δημιουργία Κινητής Έκθεσης και Περιβαλλοντικής Βαλίτσας
• Προβολή του Προγράμματος και της Προστατευόμενης Περιοχής

Την τρέχουσα προγραμματική περίοδο μέσω του Ευρωπαϊκού Ταμείο Πολιτικής Συνοχής, έχουν ενταχθεί δυο πράξεις:

1. 1.«Επιχορήγηση του Φ.Δ. Δέλτα Νέστου-Βιστωνίδας-Ισμαρίδας & Θάσου για δράσεις διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών, ειδών και οικοτόπων» με χρηματοδότηση από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη 2014-2020» (ΥΜΕΠΕΡΑΑ) και συγχρηματοδότηση από το Ταμείο Συνοχής, συνολικού προϋπολογισμού 999.775,00 ευρώ.

Αφορά την υλοποίηση διαχειριστικών δράσεων εντός της περιοχής αρμοδιότητας του Φ.Δ. μετά και την ένταξη των νέων περιοχών του δικτύου NATURA 2000.

Ειδικότερα:

• Πρόγραμμα δακτυλιώσεων στρουθιόμορφων και παρυδάτιων πουλιών
• Παρακολούθηση του διαχειμάζοντος πληθυσμού των Κεφαλουδιών (Oxyoura leucocephala) και των διατροφικών συνηθειών
• Ειδική μελέτη Διαχείρισης Λιβαδικών Εκτάσεων στο ΕΠΑΜΑΘ
• Καταγραφή Πιέσεων, Απειλών, Δραστηριοτήτων και Εκπαίδευση Προσωπικού στις Νέες Περιοχές του Δικτύου Natura 2000, Χωρικής Αρμοδιότητας του Φ.Δ.
• Δράσεις προστασίας και διατήρησης ειδών (Λευκός Πελαργός, Κιρκινέζι, Νανόμπουφος, Χαλκοκουρούνα, Βραχοκιρκίνεζο, Γλαρόνια, Θαλασσοπούλια, Μύχος, Θαλασοκόρακας)
• Βελτίωση κατάστασης διατήρησης Αποικιών Ερωδιών στο Πόρτο Λάγος και την Κεραμωτή
• Δράσεις μείωσης θνητότητας τραυματισμένων άγριων ζώων Κοινοτικού ενδιαφέροντος
• Δημιουργία Μοντέλου υπολογισμού παροχής Νέστου
• Παρακολούθηση ποιότητας νερών των χειμάρρων και καναλιών που εκβάλλουν στην λίμνη Βιστωνίδα και τη λίμνη Ισμαρίδα
• Ενίσχυση του δικτύου των τηλεμετρικών σταθμών
• Προμήθεια επιστημονικού εξοπλισμού, εξοπλισμού πεδίου, οχήματα
• Δικτύωση αναφορικά με θέματα αρμοδιοτήτων σε μεταβατικά ύδατα (λ/θ), θέματα πιέσεων και προτάσεων για τον ποταμό Νέστο
• Προβολή προγράμματος και δράσεων

1. 2.«Προστασία και ανάδειξη της βιοποικιλότητας των προστατευόμενων περιοχών αρμοδιότητάς του Φορέα Διαχείρισης Δέλτα Νέστου-Βιστωνίδας-Ισμαρίδας και Θάσου» με χρηματοδότηση από το ΠΕΠ ΑΜΘ, συνολικού προϋπολογισμού 931.060,00 ευρώ.

Στοχεύει σε δράσεις μελέτης, προστασίας και διαχείρισης της άγριας πανίδας αλλά και των αγροτικών καλλιεργειών και κατά συνέπεια της αγροτικής οικονομίας της περιοχής αλλά και σε δράσεις μελέτης, έρευνας και ανάδειξης της προστατευόμενης περιοχής.

Ειδικότερα περιλαμβάνει:

• Διαχειριστικές δράσεις για τη μείωση των ζημιών που προκαλούνται σε αγροτικές εκτάσεις από πληθυσμούς αγριόχοιρων
• Δράσεις διαχείρισης του πληθυσμού άγριων αλόγων των Στενών Νέστου
• Πρόληψη της χρήσης δηλητηριασμένων δολωμάτων στην προστατευόμενη περιοχή
• Τοποθέτηση ενημερωτικών πινακίδων με στόχο τη μείωση ατυχημάτων με άγρια ζώα σε οδικές αρτηρίες
• Ένταξη του Δέλτα, των Στενών και της ευρύτερης περιοχής του Νέστου στο πρόγραμμα MAB/ UNESCO
• Καταγραφή και προβολή των αλιευτικών παραδόσεων με στόχο την ανάδειξη και διατήρηση της μορφής εκμετάλλευσης των λ/θ.
• Βελτίωση προσβασιμότητας Ατόμων ΑΜΕ σε Δομές του Φ.Δ.
• Εμπλουτισμός των Εκθέσεων των Κέντρων Πληροφόρησης (Δέλτα Νέστου και Λιμνών Βιστωνίδας-Ισμαρίδας) με χρήση σύγχρονης τεχνολογίας. Διαμόρφωση παιχνιδιών στον αύλειο χώρο του Κέντρου Πληροφόρησης Λιμνών Βιστωνίδας-Ισμαρίδας.
• Ανάπτυξη Οικολογικών και Πολιτιστικών Διαδρομών στην Προστατευόμενη Περιοχή.
• Τοποθέτηση ενημερωτικών πινακίδων και πινακίδων κατεύθυνσης
• Ενημερωτικό υλικό
• Προβολή υλοποιούμενης πράξης

Με αφορμή την υπογραφή της απόφασης για τη χρηματοδότηση, ο κ. Μέτιος επισκέφθηκε τα γραφεία του Φορέα Διαχείρισης Δέλτα Νέστου – Βιστωνίδας – Ισμαρίδας και Θάσου στο Πόρτο Λάγος μαζί με τον Αντιπεριφερειάρχη Ξάνθης, Νίκο Ευφραιμίδη, τον Αντιπεριφερειάρχη Ροδόπης, Νίκο Τσαλικίδη και τον Αντιπεριφερειάρχη Αλιευτικής Πολιτικής, Ανδρέα Καραγιώργη.

Εκεί είχε ενημέρωση από τον Πρόεδρο του Διοικητικού Συμβουλίου του Φορέα Διαχείρισης, Γιώργο Γκαϊντατζή και τη Διευθύντρια του Φορέα, Δέσποινα Μιχαηλίδου για τις δράσεις που υλοποιούνται, καθώς επίσης για ζητήματα που σχετίζονται με την περαιτέρω προβολή των προστατευόμενων περιοχών του Εθνικού Πάρκου ΑΜΘ.

Η κ. Μιχαηλίδου ανέφερε επίσης και την ένταξη των Στενών του Νέστου στο πρόγραμμα Άνθρωπος και Βιόσφαιρα της ΟΥΝΕΣΚΟ, του παγκόσμιου δικτύου Αποθεμάτων Βιόσφαιρας. Πρόκειται για ένα διακυβερνητικό επιστημονικό πρόγραμμα, που προσπαθεί να βελτιώσει τις σχέσεις μεταξύ ανθρώπου και του φυσικού περιβάλλοντος.

Τα αποθέματα Βιόσφαιρας είναι χερσαίες και θαλάσσιες περιοχές, οι οποίες συμπεριλαμβάνουν πολύτιμα οικοσυστήματα και κοινωνίες που επιθυμούν να συνδυάσουν την προστασία των οικοσυστημάτων με την αειφόρο χρήση τους.

Μια επίσης από τις εξαιρετικές πρωτοβουλίες του Φορέα Διαχείρισης, στο πλαίσιο των χρηματοδοτικών προγραμμάτων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Πολιτικής Συνοχής, ήταν η Σήμανση Ποιότητας και Συνεργασίας ΕΠΑΜΑΘ τοπικών προϊόντων και επιχειρήσεων, από το Φορέα Διαχείρισης!

Για να λάβει κάποιο προϊόν ή επιχείρηση το συγκεκριμένο σήμα, θα πρέπει να τηρεί κριτήρια που αποδεικνύουν τόσο την εντοπιότητα και τη νομιμότητα της επιχείρησης, όσο και σε κριτήρια που αποδεικνύουν τη συμβατότητα με πρότυπα λειτουργίας και με πρότυπα περιβαλλοντικής διαχείρισης της επιχείρησης που να στοχεύουν στον περιορισμό του οικολογικού της αποτυπώματος στην περιοχή.

Η Σήμανση Ποιότητας και Συνεργασίας ΕΠΑΜΑΘ απευθύνεται επίσης στους τομείς των τουριστικών υπηρεσιών, σε μονάδες συσκευασίας, στην κτηνοτροφία καθώς και σε χώρους εστίασης ενώ σε λίγο καιρό θα ολοκληρωθούν και οι διαδικασίες απόδοσης Σήμανσης για τις υπαίθριες δραστηριότητες. Σκοπός είναι η δημιουργία μιας μοναδικής ταυτότητας των προϊόντων/υπηρεσιών που χαρακτηρίζονται από υψηλή ποιότητα και σεβασμό στις αρχές και τις αξίες της προστασίας του περιβάλλοντος. Η Σήμανση Ποιότητας & Συνεργασίας λειτουργεί ως σύμβολο για τις υπηρεσίες και τα προϊόντα που προσφέρονται στην Προστατευόμενη Περιοχή του Εθνικού Πάρκου Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης (ΕΠΑΜΑΘ). Παράλληλα, αποτυπώνει τη δέσμευση για συνεργασία μεταξύ των φορέων, παραγωγών και επιχειρήσεων της περιοχής με σκοπό την ανάληψη δράσης σε ζητήματα περιβάλλοντος και βιώσιμης ανάπτυξης.

Για τις επιχειρήσεις που φέρουν τη Σήμανση ακολουθείται ένα πρόγραμμα προβολής τους που περιλαμβάνει την ανάρτηση τους στην επίσημη ιστοσελίδα του Φ.Δ. (www.epamath.gr) ενώ ταυτόχρονα θα δημιουργηθεί και έντυπο ενημερωτικό υλικό που θα διατίθεται στα δύο Κέντρα Πληροφόρησης στο Πόρτο Λάγος και στην Κεραμωτή. Επιπλέον το υλικό θα διατίθεται και σε εθνικές και διεθνής εκθέσεις τουρισμού στις οποίες συμμετέχει ο Φ.Δ.