«Γυναινοκτονίες στην Ελλάδα – Οι διαστάσεις του φαινομένου»

Η Νομαρχιακή Επιτροπή Ροδόπης του ΠΑΣΟΚ διοργάνωσε εκδήλωση στην Κομοτηνή στο Καφέ Οχτώ, με θέμα «Γυναινοκτονίες στην Ελλάδα – Οι διαστάσεις του φαινομένου». Συντονιστής της εκδήλωσης ο γραμματέας της ΝΕ ΠΑΣΟΚ Ροδόπης Παναγιώτης Χαραλαμπίδης. το παρόν στην εκδήλωση έδωσαν πολλά στελέχη και φίλοι του ΠΑΣΟΚ, ανάμεσά τους και ο δήμαρχος Κομοτηνής Γιάννης Γκαράνης αλλά και ο πρώην δήμαρχος Γιώργος Πετρίδης.

Εισηγητές ήταν οι:

Νάντια Γιαννακοπούλου, βουλευτής Β2’ Δυτικού Τομέα Αθηνών και υπεύθυνη τομέα Δικαιοσύνης στο πλαίσιο της Κ.Ο. του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής.

Κυριακή Ανδρούτσου, Κοινωνική Λειτουργός στον Ξενώνα Κακοποιημένων Γυναικών του Δήμου Κομοτηνής.

Άννα Αποστολίδου, Επίκουρη Καθηγήτρια Ποινικού Δικαίου του ΔΠΘ και μέλος της Ειδικής Νομοπαρασκευαστικής Επιτροπής του σχεδίου νόμου για την αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών.

Γκάρο Εσαγιάν, Ψυχίατρος–Ψυχαναλυτής, Δρ ΔΠΘ, Επιστημονικός Διευθυντής του Κέντρου Πρόληψης «ΟΡΦΕΑΣ».

«Οι γυναικοκτονίες είναι έγκλημα το οποίο απαιτεί στρατηγική αντιμετώπισης, διεθνή ανταλλαγή εμπειρίας και ενιαία κοινωνική απάντηση»

Η βουλευτής του ΠΑΟΣΚ Νάντια Γιαννακοπούλου στο προσωπικο τη ςΦΒ σημειώνει «συμμετείχα στην εκδήλωση που διοργανώθηκε με πρωτοβουλία της Νομαρχιακής Επιτροπής Ροδόπης του ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής με θέμα «Γυναικοκτονίες στην Ελλάδα, οι διαστάσεις του φαινομένου». Στην ομιλία μου, στην κατάμεστη αίθουσα του Café “Οκτώ” στην Κομοτηνή, αναφέρθηκα στο μείζον θέμα της έμφυλης βίας που απασχολεί την κοινωνία και που τελευταία παρουσιάζει έξαρση, καθώς και στην ανάγκη νομικής καθιέρωσης του όρου γυναικοκτονία».

 Όλη την ομιλία της Νάντιας Γιαννακοπούλου :

«Οι γυναικοκτονίες είναι έγκλημα το οποίο απαιτεί στρατηγική αντιμετώπισης, διεθνή ανταλλαγή εμπειρίας και ενιαία κοινωνική απάντηση»

Τα τελευταία χρόνια γινόμαστε μάρτυρες μιας έντασης του φαινομένου της ενδοοικογενειακής βίας, της κακοποίησης γυναικών και των γυναικοκτονιών από συντρόφους τους. Πρόκειται για την έκφραση μιας αρρωστημένης εξουσιαστικής αντίληψης , της πιο ανατριχιαστικής εκδοχής της αντίληψης , ότι ο άνδρας είναι τάχα ιδιοκτήτης όποιας βρίσκεται δίπλα του. Για μια συμπεριφορά εξουσιαστικής επιβολής του πιο δυνατού στον αδύνατο. Και τις περισσότερες φορές , για την αιματηρή κορύφωση μιας χρόνιας σωματικής και ψυχικής κακοποίησης που έχει προηγηθεί στον οικογενειακό μικρόκοσμο.

Πολλοί ισχυρίζονται ότι τα φαινόμενα αυτά εμφανίζονται πια χωρίς καλύψεις και αυτό τα αναδεικνύει πιο έντονα τώρα. Δείχνει δηλαδή την αύξηση μεγαλύτερη απ΄ ότι είναι στην πραγματικότητα. Έχουν εν μέρει δίκιο. Παλαιότερα όλα καλύπτονταν , οι δε γυναικοκτονίες εύκολα χαρακτηρίζονταν εγκλήματα πάθους και έτσι ξεμπερδεύαμε. Ωστόσο,  αυτό ισχύει και τώρα. Υπάρχει και τώρα σιωπή που είναι συνενοχή και κρύβει τις πραγματικές διαστάσεις .  Ωστόσο, ένα παλιό, αλλά ζωντανό πρόβλημα βυθισμένο στο σκοτάδι και ένα πέπλο σιωπής , έρχεται πια πιο έντονα, πιο αποκαλυπτικά στην επιφάνεια.

Το είδαμε από την περίοδο της πανδημίας, από τις πρώτες μέρες της πρώτης καραντίνας. Τότε και στο πλαίσιο της επιτροπής ισότητας της Βουλής υπήρξε μια πολύ έντονη , συλλογική, διακομματική συνεργασία που οδήγησε σε καμπάνια ενημέρωσης, στην προβολή του πενταψήφιου για σχετικές καταγγελίες , σε κοινές προτάσεις για την στήριξη των θυμάτων, για την ανάγκη αυστηροποίησης ρυθμίσεων του Ποινικού Κώδικα , για μέτρα με επίκεντρο την Παιδεία και την δημιουργία νέων προτύπων για τους νέους ανθρώπους. Πολλά από το πλαίσιο αρχών , στόχων και μέτρων που προτείναμε άρχισαν να υλοποιούνται. Αναφέρομαι σε αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα, στην δημιουργία Συμβουλευτικών δομών, στην δημιουργία δομών φιλοξενίας θυμάτων, την ίδρυση ειδικών Γραφείων σε Αστυνομικά Τμήματα. Όλα αυτά είναι μια αρχή. Έχουν να γίνουν βέβαια πολλά. Απέναντι στην έκταση των φαινομένων αυτών κάθε κρατική δράση μοιάζει μικρή.

Βασικό στόχος ήταν το σπάσιμο της σιωπής, το σπάσιμο του φόβου της καταγγελίας , η πρόληψη. Είναι σημαντικά τα βήματα που έγιναν αυτά τα χρόνια και αισθάνομαι περήφανη που συνέβαλα σ΄αυτή την προσπάθεια , που το ΠΑΣΟΚ κατέθεσε συγκεκριμένες προτάσεις, που η τότε Πρόεδρός μας Φώφη Γεννηματά ξεχώριζε για την ευαισθησία της για την αντιμετώπιση αυτών των κοινωνικων παθογενειών. Η πανδημία από την μια ενέτεινε φαινόμενα κακοποίησης που έφταναν μέχρι και τις γυναικοκτονίες και από την άλλη έδωσε μια ώθηση στις δημόσιες καταγγελίες. Μπήκαμε στην εποχή του Metoo, των καταγγελιών επώνυμων αθλητριών και καλλιτέχνιδων , την στιγμή που αυξανόταν το κύμα καταγγελιών μέσα από το πενταψήφιο, την Αστυνομία, κοινωνικές δομές. Ήταν και είναι μια πρώτη επιτυχία.

Όλοι μας και η κοινωνία σε μεγάλο βαθμό συνειδητοποιούσε ότι η γυναίκα που κακοποιόταν, η γυναίκα που δολοφονείτο, το πιθανό ή και το τελικά θύμα της γυναικοκτονίας δεν ήταν κάποια ξένη. Ήταν η συγγενής μας, η γειτόνισσα μας, η συναδέλφισσά μας, η γυναίκα που μπορεί να αθλουμαστε μαζί. Έσπασε η σιωπή, αυξάνονταν οι καταγγελίες και αυτό είναι το καλύτερο έδαφος για να γίνει ο αγώνας ενάντια στην βία κατά των γυναικών μια καθολική κραυγή με καθολικό χαρακτήρα . Ένα κύμα επαγρύπνησης για το γκρέμισμα στερεότυπων με αποτύπωση καθημερινή στην δημόσια και ιδιωτική σφαίρα. Πρόκειται για βαθιά ριζωμένες , πρωτόγονες νοοτροπίες που κανονικοποιούν αξιόποινες , καταστροφικές πράξεις, όπως η ενδοοικογενειακή βία.Η ντροπή που υφίστανται οι γυναίκες , μια παράλογη ντροπή γιατί είναι τα θύματα, πρέπει να γίνει η ντροπή των δραστών της βίας, ντροπή αστική, ποινική και τελικά κοινωνική.

Η συντεταγμένη Δημοκρατία με τα θεσμικά της όπλα, την Εκπαίδευση και τον Πολιτισμό , τις δικαιικές ρυθμίσεις , την κοινωνική προστασία , τα ίσα δικαιώματα μπορεί να διαμορφώσει μια νέα θεσμική και αξιακή πραγματικότητα που οδηγεί στη μείωση , σταδιακά στην εξάλειψη του φαινομένου και τελικά στην αξιοπρέπεια , στη δικαιοσύνη, στην αξιοπρέπεια.

Σ΄αυτό το πλαίσιο είναι πολύ σημαντικό ότι ο όρος γυναικοκτονία ουσιαστικά έχει καθιερωθεί, αν και αρχικά υπήρχαν πολλές αντιρρήσεις και επιφυλάξεις. Πρέπει να καθιερωθεί και με τον πιο επίσημο θεσμικά τρόπο και να τον ενσωματώσει και η Δικαιοσύνη. Δεν πρόκειται για κατι τυπικό. Η καθιέρωση του όρου είναι μια κορυφαία ένδειξη παραδοχής της ανισότητας μεταξύ των φύλων. Ορίζεται ως η δολοφονία μιας γυναίκας επειδή ακριβώς είναι γυναίκα. Είναι χρήσιμο και σκόπιμο να γίνει αποδεκτός ο όρος που ήδη από το 2016 υιοθέτησε ο Ο.Η.Ε στην Βιέννη : « Η γυναικοκτονία αναγνωρίζεται διεθνώς ως μια από τις σοβαρότερες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και η πιο σοβαρή μορφή έμφυλης βίας» .

Τα στοιχεία όλα δείχνουν πως η απειλή αυτή πολιορκεί την χώρα μας. Τα τελευταία δέκα χρόνια είχαμε 10 γυναικοκτονίες ετησίως. Μέσα στο 2022 θρηνούμε ήδη επτά. Πρόκειται για πρόβλημα παγκόσμιο, διαταξικό, διαρκές. Πρόκειται για έγκλημα που φαίνεται να ενέτεινε η πανδημία και το οποίο απαιτεί στρατηγική αντιμετώπισης, διεθνή ανταλλαγή εμπειρίας, ενιαία κοινωνική απάντηση, Απαιτεί μελέτες, βαθύτερες προσεγγίσεις.

Πρόκειται λοιπόν για ένα σύνθετο πρόβλημα για την αντιμετώπιση του οποίου πρέπει να υπάρχει κοινωνική και πολιτική συστράτευση. Χρειάζεται να μιλάμε όλοι, να καταγγέλλουμε όλοι. Χρειάζεται ένας καλύτερος συντονισμός όλων των αρχών και φορέων μπορούν να συμβάλουν στην προσπάθεια αυτή. Γι αυτό ίσως είναι αναγκαίο να υπάρξει ένα Εθνικό Παρατηρητήριο που να συντονίζει, να μελετάει, να προτείνει νέα μέτρα και πολιτικές που πρέπει να εφαρμοστούν. Μαζί δε μ΄αυτά είναι αναγκαία η διεύρυνση των δομών φιλοξενίας, της δυνατότητας χορήγησης  νομικών συμβουλών , των κοινωνικών υπηρεσιών , η διαρκής εκπαίδευση όσων ασχολούνται με το πρόβλημα.

Δεν είναι απλή η προσπάθεια, ο αγώνας. Είμαι όμως αισιόδοξη. Πολύ περισσότερο όταν υπάρχουν πρωτοβουλίες σαν την σημερινή που μας δίνει την δυνατότητα μα μιλήσουμε να ανταλλάξουμε απόψεις, να συμβάλουμε στην ευαισθητοποίηση της κοινωνίας.