Ο Πολιτιστικός Όμιλος Ξυλαγανής στο 10ο πανελλήνιο αντάμωμα Ανατολικορωμυλιωτών
Στο 10ο πανελλήνιο αντάμωμα Ανατολικορωμυλιωτών συμμετείχε ο Πολιτιστικός Όμιλος Ξυλαγανής το διήμερο 8 και 9 Ιουλίου, το οποίο οργάνωσε η πανελλήνια ομοσπονδία συλλόγων Ανατολικής Ρωμυλίας, στη Φιλιππούπολη Λάρισας.
Το πρόγραμμα του Σαββάτου περιλάμβανε πατινάδα στους δρόμους της Φιλιππούπολης έως το χώρο του Ανταμώματος, αναβίωση ανατολικορωμυλιώτικων εθιμών, παρουσίαση χορών της Ανατολικής Ρωμυλίας και τέλος παραδοσιακό γλέντι για όλο τον κόσμο.
Μία ημέρα πριν, την Παρασκευή 7 Ιουλίου 2023 οι Ανατολικορωμυλιώτες της Λάρισας και της ευρύτερης περιοχής μαζί με φίλους Συλλόγους, υποδέχτηκαν στην πλατεία Ανατολικής Ρωμυλίας στη Φιλιππούπολη, την Ιερά εικόνα της Αγίας Τριάδος, που φυλάσσεται στο Ιερό Ίδρυμα Ελλήνων Ανατολικής Ρωμυλίας «Η Αγία Τριάδα».
Λίγα λόγια για την ιστορία της Εικόνας:
Η Ιερά Εικόνα αποτελεί ιερό κειμήλιο των Ανατολικορωμυλιωτών και φυλάσσεται στο Ιερό Ίδρυμα Ελλήνων Ανατολικής Ρωμυλίας στη Λειβαδίτσα. Πρόκειται για την εικόνα που λάτρευαν οι πρόσφυγες και οι πρόγονοι τους, στο Μοναστήρι της Αγίας Τριάδας στο Καβακλί. Η Εικόνα μετά την αποχώρηση των Ελλήνων της περιοχής του Καβακλί, αρχικά αποθηκεύτηκε και στη συνέχεια αφού έσβησαν τις ελληνικές γραφές (τις αντικατέστησαν με βουλγαρικές) τοποθετήθηκε στον Ιερό Ναό του Μοναστηριού. Την εικόνα εντόπισε σε ένα του προσκύνημα, στο Μοναστήρι της Αγίας Τριάδος, ο μακαριστός Πασχάλης Δρικούδης, του Συνδέσμου Ανατολικορωμυλιωτών Θεσσαλονίκης και σκέφτηκε, ότι η μεταφορά της στην Ελλάδα, θα μπορούσε να αποτελέσει τον πυρήνα δημιουργίας ενός κέντρου συνάντησης και επαφής του Ανατολικορωμυλιώτικου στοιχείου, στην μητέρα πατρίδα, ξαναζωντανεύοντας την μεγάλη πανηγυρική γιορτή της Πεντηκοστής και του Αγίου πνεύματος της λεγόμενης «Αντριάδας».
Μετά από επαφές που είχε με την εκκλησία της Βουλγαρίας και κυρίως με το μητροπολίτη του Σλίβεν κκ Ιωαννίκειο, κατόρθωσε να τον πείσει να δοθεί η Ιερά Εικόνα και να μεταφερθεί στην Ελλάδα. Στην προσπάθειά του, συνέβαλε τα μέγιστα και ο μακαριστός μητροπολίτης Εδέσσης- Πέλλης και Αλμωπίας κκ Χρυσόστομος, ο οποίος συνεννοήθηκε με τον ομόλογό του μητροπολίτη του Σλίβεν για την επίσημη παράδοση και παραλαβή της Ιεράς Εικόνας. Από τη διπλωματική εργασία της Μαρίας Πασχούδη πιθανολογούμε, ότι έχει αγιογραφηθεί από τον Δημήτριο Ζωγράφου, ιεροψάλτη και αγιογράφο, ο οποίος διατηρούσε σχολή αγιογραφίας στο Καβακλί και είχε αγιογραφήσει στο Ιερό Ναό πολλές εικόνες. Ήταν δε φίλος του Μητροπολίτη Φιλιππουπόλεως Φωτίου που αργότερα έγινε Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως.
Την 9η Δεκεμβρίου του 1990, 200 προσκυνητές, με επικεφαλής τον αείμνηστο μητροπολίτη Χρυσόστομο, μετέβησαν στο μοναστήρι, όπου και τους υποδέχθηκαν επίσημα οι αρχές της πόλης με επικεφαλής το μητροπολίτη Σλίβεν κ. Ιωαννίκειο καθώς και πλήθος κόσμου. Μετά το τελετουργικό υπεγράφη από τους παριστάμενους το πρωτόκολλο Παράδοσης Παραλαβής μέσω του Συνδέσμου, της Ιερής Εικόνας της Αγίας Τριάδας, η οποία και μεταφέρθηκε στην Ελλάδα την ίδια μέρα με το αυτοκίνητο του αείμνηστου μητροπολίτη.
Τελικά, μετά από διετή αναζήτηση από τον μακαριστό Μητροπολίτη Εδέσσης Χρυσόστομο, και καθ΄ υπόδειξή του επιλέχθηκε ως κατάλληλος χώρος, η περιοχή της Λειβαδίτσας, του Κοινοτικού Διαμερίσματος της Ραχώνας του Δήμου Πέλλας πολύ κοντά στα Κουφάλια και σε κομβικό σημείο μεταξύ τριών όμορων Νομών, Θεσσαλονίκης, Πέλλας και Κιλκίς, με σκοπό η Ιερή Εικόνα να ανήκει σε όλους τους απανταχού της γης Ανατολικορωμυλιώτες. Ως εκ τούτου στην φιλόξενη Μακεδονική γη, στη Λειβαδίτσα της Πέλλας κοντά στα Κουφάλια, σε έκταση 25 στρεμμάτων, δωρεά της Κοινότητας Ραχώνας, κυοφορείται το Ιερό Ίδρυμα Ελλήνων Ανατολικής Ρωμυλίας «Η ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΔΑ»
Στο χώρο αυτό με μέριμνα και φροντίδα του Συνδέσμου Ανατολικορωμυλιωτών Θεσσαλονίκης, που κατόρθωσαν να τους παραχωρηθεί ο χώρος, αναγέρθηκε τόσο το ομώνυμο Προσκυνηματικό Ναΐδριο, όπου τοποθετήθηκε η μεταφερθείσα Ιερά Εικόνα, ,όσο και οι λοιπές βοηθητικές εγκαταστάσεις που υπάρχουν σήμερα.
Μέχρι σήμερα το Ίδρυμα στηρίχθηκε κυρίως στη μεγάλη προσφορά του ευπατρίδη Ανατολικορωμυλιώτη πολιτικού μηχανικού κου Μιχαήλ Αρώνη, πρώην προέδρου του Ιδρύματος, η εταιρεία του οποίου ενέταξε την περιοχή στο σχέδιο πόλεως, προχώρησε στην αρχιτεκτονική μελέτη της Εκκλησίας, στον διαγωνισμό προκήρυξης και επιπλέον παρείχε μέγιστη οικονομική βοήθεια, προκειμένου να ολοκληρωθεί ο σκελετός του κεντρικού Ναού που ξεκίνησε το 2010, αφιερωμένου στην Αγία Τριάδα όπου θα στεγάσει την σεπτή εικόνα.
Τον θεμέλιο λίθο έβαλε η κορυφή της Ορθοδοξίας ο Πατριάρχης κκ Βαρθολομαίος, με τον Μητροπολίτη Εδέσσης, Πέλλης και Αλμωπίας κκ Ιωήλ. Ο Ναός βρίσκεται ακόμη στο στάδιο της κατασκευής και απαιτείται η συνδρομή όλων των Ανατολικορωμυλιωτών προκειμένου να ολοκληρωθεί.