Πώς αποκρυπτογραφήθηκε μια αρχαία ελληνική γλώσσα 3.500 ετών-Ονομάστηκε και «Έβερεστ της Ελληνικής Αρχαιολογίας»

Ένας συνταξιούχος καθηγητής Κλασικών Σπουδών από το Τέξας δώρισε μια συλλογή εγγράφων στο Πανεπιστήμιο του Σινσινάτι με λεπτομέρειες για την αποκρυπτογράφηση μιας αρχαίας ελληνικής γλώσσας που έχει προβληματίσει γενιές μελετητών.

Ο ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου του Τέξας, Thomas Palaima, στο Όστιν, δώρισε κουτιά με έγγραφα, αλληλογραφία, αρχεία και φωτογραφίες, καταγράφοντας τη συντονισμένη προσπάθεια να μεταφραστεί η Γραμμική Β, που χρησιμοποιήθηκε κατά τη περίοδο που άκμασε ο Μυκηναϊκός πολιτισμός.

«Χαίρομαι που αυτά τα ανεκτίμητα υλικά βρίσκονται πλέον στο UC Classics», δήλωσε ο Sean Gurd, πρόεδρος του Τμήματος Κλασικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Όστιν.

Η Γραμμική Β χρονολογείται από το 1400 π.Χ. και προηγείται της ελληνικής από αρκετούς αιώνες. Οι μελετητές, για δεκαετίες δυσκολεύονταν στην κατανόηση και μετάφραση των συμβόλων της.

«Η αποκρυπτογράφηση της Γραμμικής Β έχει ονομαστεί το Έβερεστ της Ελληνικής Αρχαιολογίας. Ήταν ένα αίνιγμα που σαγήνευσε τη φαντασία πολλών μελετητών», δήλωσε ο Jeff Kramer, συνεργάτης έρευνας και αρχειοφύλακας στο Τμήμα Κλασικών Σπουδών του UC.

Αρχαιολόγοι ανακάλυψαν τις πρώτες επιγραφές για τη Γραμμική Β στην Κρήτη το 1900. Ο διάσημος καθηγητής Κλασικών Σπουδών του UC, Carl Blegen, συνετέλεσε σε αυτό όταν ανακάλυψε περισσότερες από 600 επιγραφές χαραγμένες με τη Γραμμική Β, κατά την ανασκαφή στην Πύλο το 1939.

Ο Blegen, είναι περισσότερο γνωστός για τις ανασκαφές του στην αρχαία πόλη της Τροίας και το έργο του στην Ελλάδα, που έφερε στο φως το Παλάτι του Νέστορα, το κέντρο του Μυκηναϊκού πολιτισμού κατά την Εποχή του Χαλκού.

Αλλά η ανακάλυψη των πινακίδων της Γραμμικής Β’, αποδείχθηκε ανεκτίμητη στην κατανόησή της.

«Έτσι έγινε δυνατή η αποκρυπτογράφηση της Γραμμικής Β’»

«Η εφεύρεση του Blegen είναι που έκανε δυνατή την αποκρυπτογράφηση της γλώσσας», δήλωσε ο Kramer.

Ήταν διακριτές όλες οι ατέλειες και όλα εκείνα τα ανθρώπινα ολισθήματα, που σε φέρνουν σε μία «άμεση επαφή» με έναν άνθρωπο από το 1170 π.Χ.

Η διεθνής μεταφραστική προσπάθεια ξεκίνησε σοβαρά με την Alice Kober, καθηγήτρια του Κολλεγίου του Μπρούκλιν, η οποία για χρόνια εργάστηκε με τον μεταπτυχιακό φοιτητή των Κλασικών Σπουδών του UC, Emmett Bennett Jr., τον οποίο επέβλεπε ο  Blegen, σε μια προσπάθεια να κατανοήσει τη γλώσσα.

Το έργο τους συνέπεσε με την παγκόσμια γοητεία που ασκούσαν οι κώδικες και η αποκρυπτογράφησή τους, κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Μπένετ εργάστηκε ως κρυπτογράφος για τους Συμμάχους, επιφορτισμένος με τη μετάφραση κωδικοποιημένων μηνυμάτων από την Ιαπωνία.

Η αποκωδικοποίηση μιας γλώσσας 3.500 ετών με τη χρήση μόνο γραπτών συμβόλων, ήταν μία μεγάλη πρόκληση για κάθε γλωσσολόγο ή ακαδημαϊκό.

Υπάρχει μια προηγούμενη έκδοση αυτής της ελληνικής γραφής που ονομάζεται Γραμμική Α, που δεν έχει αποκρυπτογραφηθεί σε μεγάλο βαθμό, λόγω του περιορισμένου αριθμού των αποσπασμάτων που έχουν επιβιώσει.

Πριν την εφεύρεση του λογισμικό λογιστικών φύλλων, η Kober, από το Κολλέγιο του Μπρούκλιν, κατέγραφε τα σύμβολα, ξεχωριστά με βάση τη συχνότητά τους και την αντικατάστασή τους με άλλους χαρακτήρες σε κάρτες που κρατούσε σε δεκάδες παλιά κουτιά τσιγάρων.

Συγκέντρωσε 180.000 τέτοια ευρετήρια, τα οποία βρίσκονται τώρα σε αρχείο στα του UC’s Classics. Μέσα από την ενδελεχή ανάλυσή τους, ανακάλυψε ότι οι καταλήξεις των γραμμών της Γραμμικής Β ήταν σταθερά διαφορετικές, υποδηλώνοντας μια αλλαγή στη μορφή μιας λέξης, όπως συμβαίνει σήμερα σε πολλές γλώσσες με τον πληθυντικό ή την αλλαγή του φύλου στα ουσιαστικά. Ο Kramer είπε ότι πρόκειται για κλίσεις.

Εν τω μεταξύ, η Kober και ο Bennett αλληλογραφούσαν με έναν Άγγλο αρχιτέκτονα και γλωσσομαθή που είχε βάλει σκοπό της ζωής του, την αποκρυπτογράφηση της Γραμμικής Β.

Όπως και η Kober, ο αρχιτέκτονας Michael Ventris,  μιλούσε πολλές γλώσσες και στον ελεύθερο χρόνο του δημιούργησε ένα πλέγμα αντιστοίχισης των συμβόλων με τα σύμφωνα και τα φωνήεντα.

Δυστυχώς, το έργο του Kober διακόπηκε λόγω του πρόωρου θανάτου του από ασθένεια το 1950. Αλλά τόσο ο Palaima όσο και o Kramer, ήταν πεπεισμένοι ότι είχαν φτάσει πολύ σε μια κρίσιμη ανακάλυψη για τη  Γραμμική Β.

Αντίθετα, ο Ventris και ο συνεργάτης του στην έρευνα, John Chadwick, ένας άλλος πρώην αποκρυπτογράφος στο άκρως απόρρητο Bletchley Park της Αγγλίας, ήταν αυτοί που ανακάλυψαν το 1952 ότι η Γραμμική Β είναι μια μορφή της ελληνικής γλώσσας και παρείχαν την πρώτη δημοσιευμένη μετάφραση.

«Οι Kober και Bennett έχτισαν τη σκάλα που ανέβηκε ο Ventris», δήλωσε ο Kramer του UC. «Δεν κατασκεύασε κανένα από τα σκαλοπάτια ή τα σκαλοπάτια, αλλά έκανε τα τελευταία σκαλοπάτια που μπορεί να είχε κάνει η Kober αν ζούσε».

Ο Ventris πέθανε πρόωρα σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα το 1956. Ήταν μόλις 34 ετών. Ο Bennett τιμήθηκε με χρυσό μετάλλιο από το Αρχαιολογικό Ινστιτούτο της Αμερικής για το έργο του στη Γραμμική Β, μεταξύ άλλων συμβολών.

Τρεις ακόμη προσωπικότητες του UC, όλοι τους καθηγητές, έχουν κερδίσει το ίδιο  βραβείο: Ο Blegen, ο John “Jack” Caskey και ο Επίτιμος Καθηγητής του UC, Jack Davis. Κατά τη διάρκεια της καριέρας του, ο Bennet ξεκίνησε το βιβλιογραφικό περιοδικό Nestor, υπό την επιμέλεια του Βοηθού Ερευνητή του UC Classics Carol Hershenson. Ο Bennett πέθανε το 2011. Ήταν μέντορας και δια βίου φίλος του Palaima και το συνονόματό του με τον γιο του Palaima.

Τι λένε οι επιγραφές;

Ο Palaima ανέφερε ότι ήταν κυρίως επαγγελματικά αρχεία για διεθνή δίκτυα εμπορίου, εισαγωγές και εξαγωγές και άλλα αγαθά και υπηρεσίες.

«Δεν γράφουν ιστορίες ή ποίηση. Δεν στέλνουν γράμματα», είπε ο Palaima. «Αυτά είναι αρχεία που καταγράφουν ποιος κάνει τι, πού και πώς το κάνουν», δήλωσε ο Palaima. «Βλέπουμε πολλά θρησκευτικά  κείμενα για θεούς και πολλά ονόματα για άρματα, οπλισμό και ζώα. Πόσα πρόβατα. Σε ποιον ανήκουν τα κοπάδια.  Ποιοι είναι σε υπηρεσία, πόσα ζώα είναι διαθέσιμα για την επόμενη γιορτή».

Ο Palaima επισκέφθηκε το Τμήμα Κλασικών Σπουδών του UC τον Οκτώβριο, όπου έδωσε διαλέξεις σχετικά με τη συμβολή της Kober στη Γραμμική Β και τη συλλογή που δώρισε στο UC.

Για τη διατριβή του, ο Palaima, διάβασε τα σημειωματάρια των ανασκαφών του Blegen και άλλων, από την Πύλο για να εκμαιεύσει και να συγκεντρώσει πληροφορίες σχετικά με τις πινακίδες της Γραμμικής Β και τα αρχαιολογικά τους πλαίσια. Για το έργο του, του απονεμήθηκε υποτροφία Φουλμπράιτ για σπουδές στην Αθήνα.

«Συνέλεγα τις πήλινες πινακίδες και έβαλα τα δάχτυλά μου εκεί που ήταν τα δάχτυλα του γραφέα πριν 3.500 χρόνια», είπε. «Αναγνώρισα τους συγγραφείς. Μπορούσες να δεις όλες τις ατέλειες και όλα εκείνα τα ανθρώπινα πράγματα που την έκαναν πολύ οικεία επαφή με κάποιον από το 1170 π.Χ.».

Ο Palaima τιμήθηκε με μια Γενναία Υποτροφία ως συνεργάτης του MacArthur για τη συμβολή του στην κατανόηση της Εποχής του Χαλκού.

Ανέφερε ότι είναι ικανοποιημένος με το γεγονός ότι η συλλογή του θα παρέχει σε μελλοντικούς μελετητές τα αρχεία και τις επιστολές που βοηθούν στην εξιστόρηση αυτής της σημαντικής ιστορίας, σε κατεύθυνση που  συνέβαλε τα μέγιστα στην ανακάλυψή της.

«Τα UC Classics είναι το μεγαλύτερο πρόγραμμα για την μελέτη της Μεσογειακής Εποχής του Χαλκού», δήλωσε ο Palaima.

Πηγή: enikos.gr