ΤΗ ΜΕΓΑΤΙΜΩ ΚΥΡΙΑ ΤΗΣ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΖΩΟΠΗΓΗ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ (1912-2003)

Γράφει ο Θεολόγος – Εκκλησιαστικός Ιστορικός – Νομικός κ. Ιωάννης Ελ. Σιδηράς

ΤΗ ΜΕΓΑΤΙΜΩ ΚΥΡΙΑ ΤΗΣ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΖΩΟΠΗΓΗ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ (1912-2003)

• Αφιέρωμα μνημοσύνης στην εκ της πόλεως των Σαράντα Εκκλησιών της Ανατολικής Θράκης Καθηγήτρια της Γυμναστικής Ζωοπηγή Παπαδοπούλου, η οποία εσφράγισε με την φιλόμουση και καλλιτεχνική προσωπικότητά της την εκπαίδευση και τα παραδοσιακά καλλιτεχνικά δρώμενα της Κομοτηνής και του Νομού Ροδόπης

Υπάρχουν γεγονότα τα οποία όταν συμβαίνουν στη ζωή των ανθρώπων δεν ερμηνεύονται ευκόλως με ορθολογικό τρόπο και δεν μπορούν φυσικά να αποτελούν απλές και τυχαίες συμπτώσεις. Όταν μάλιστα τα γεγονότα αυτά ως εκ της πρόνοιας του Θεού συντελούν ώστε να συνδεθεί ένας εν ζωή ευρισκόμενος άνθρωπος με κάποιο άλλο πρόσωπο, που είναι από ετών κεκοιμημένο και με το οποίο ουδέποτε είχε συναντηθεί όσο εκείνο ευρίσκετο εν ζωή, τότε εκ των πραγμάτων αποκαλύπτεται η υπερβατική – αόρατη και άγνωστη – πλευρά της επιγείου ζωής και των γεγονότων αυτής.

Ένα τέτοιο θαυμαστώς παράδοξο γεγονός συνέβη και στον γράφοντα τις ταπεινές και άκρως ενδόμυχες αυτές αράδες όταν κατά τα ονομαστήρια αυτού, την 7η Ιανουαρίου 2018, εδέχθη εξαπιναίως ένα πολύτιμο εόρτιο δώρημα υπό του πολιού και πολυσεβάστου παλαιοτέρου κληρικού της Ιεράς Μητροπόλεως Μαρωνείας και Κομτοηνής, Πρωτοπρεσβυτέρου π. Σταύρου Σπορίκη, επί δεκαετίες ιερατικώς Προϊσταμένου του παλαιφάτου μεταβυζαντινού Ιερού Ναού Αγίου Γεωργίου Κομοτηνής και Γενικού Αρχιερατικού Προϊσταμένου της ενταύθα Ιεράς Μητροπόλεως, ο οποίος εδωρήσατο μετά πατρικής ευλογίας και πολλών ευχών στον γράφοντα έναν παλαιό μεταλλικό σταυρό αγιασμού που ευρίσκετο στην κατοχή του από πολλών ετών.

Ο παλαιός αυτός σταυρός αγιασμού ως τιμαλφέστατο ιερό κειμήλιο ουχί υλικής αλλά μεγάλης πνευματικής και ιστορικής αξίας ήταν ευλαβέστατο  δώρημα της αοιδίμου Καθηγήτριας Ζωοπηγής Παπαδοπούλου προς τον πολυσέβαστο πνευματικό Πατέρα και Γέροντα π. Σταύρο Σπορίκη, ο οποίος γνωρίζοντας ότι ο γράφων έλκει την προσφυγική καταγωγή του από την πολύφημη πόλη των Σαράντα Εκκλησιών της Ανατολικής Θράκης, όπου εγεννήθη ο αοίδιμος πάππος αυτού, Ιωάννης Σιδηράς του Θεολόγου (1893-1981), απ’ όπου όμως εκατήγετο και η αοίδιμος Ζωοπηγή Παπαδοπούλου, προέβη στην άκρως πνευματική και πατρική αυτή χειρονομία και δωρητήρια προσφορά «εις ανάμνησιν» της κοινής καταγωγής λίαν προσφιλεστάτων προπατόρων του γράφοντος και της ομοπάτριδος αυτών Σαρανταεκκλησιώτισσας Ζωοπηγής Παπαδοπούλου, την οποία ο εξομολογούμενος διά της γραφίδος ταύτης το γεγονός, ουδέποτε είχε γνωρίσει ή συναντήσει όσο η αοίδιμος ευρίσκετο εν ζωή παρά μόνον είχε όλως τυχαίως εκ μητρός ακούσει την ύπαρξη και το έργο της επειδή προ πολλών δεκαετιών είχε διδάξει εν Ξυλαγανή του Ν. Ροδόπης ελληνικούς παραδοσιακούς χορούς και στην Μητέρα αυτού.

Η αοίδιμος και επί μακρά σειρά ετών φιλόμουσος και φιλότεχνος εκπαιδευτικός στα εκπαιδευτήρια της Δευτεροβάθμιας Εκπαιδεύσεως της Κομοτηνής, Καθηγήτρια της Γυμναστικής, Ζωοπηγή Παπαδοπούλου ή αλλιώς γνωστή και ως Πηγή Παπαδοπούλου στους περισσοτέρους παλαιούς Κομοτηναίους, λοιπούς κατοίκους του Ν. Ροδόπης και φυσικά στις πολυάριθμες μαθήτριές της, εγεννήθη κατά το έτος 1912 στην πολύφημη πόλη των Σαράντα Εκκλησιών Ανατολικής Θράκης και ήταν  το μοναδικό παιδί του αριστοτέχνη καλλιτέχνη ξυλουργού Θεοδώρου Παπαδόπουλου (1873 ή 1877 – 1954) και της Αργυρώς (1880 ή 1886 – 1971), η οποία ησχολείτο με τα οικιακά.

Η μικρή Ζωοπηγή ανετράφη και εγαλουχήθη «εν παιδεία και νουθεσία Κυρίου», εάν λάβει κάποιος υπόψιν ότι οι γονείς αυτής ήταν ευλαβέστατοι και θεοσεβείς άνθρωποι. Το δε οικογενειακό  περιβάλλον είχε τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα μιάς «κατ’ οίκον Εκκλησίας» λόγω και της παρουσίας του εκ πατρός ευλαβεστάτου Ιερέως παππού αυτής, ο οποίος ήταν εφημέριος σε μία των ενοριών της πόλεως των Σαράντα Εκκλησιών. Σημειωθήτω εν προκειμένω ότι η Ζωοπηγή εφύλαττε ως κόρην οφθαλμού δύο ιερώτατα εκκλησιαστικά κειμήλια από τον Ιερέα παππού της, ένα Μυροδοχείο και έναν μεταλλικό Σταυρό αγιασμού, ο οποίος φέρει ενσωματωμένο μικρό απότμημα Τιμίου Ξύλου  ενώ και στις δύο αμφίπλευρες όψεις της επιφάνειας του υπολοίπου ξύλου είναι ανάγλυφες οι παραστάσεις της Σταυρώσεως και της Ανατάσεως. Τα δύο αυτά Ιερά εκκλησιαστικά κειμήλια η Ζωοπηγή σε ώριμη ηλικία τα προσέφερε ως ευλαβική δωρεά στον τότε Προϊστάμενο του Ιερού Ναού Αγίου Γεωργίου Κομοτηνής, Πρωτοπρεσβύτερο π. Σταύρο Σπορίκη με τον οποίο συνεδέετο πνευματικώς από πολλών ετών ως ενορίτισσα του Ιερού Ναού Αγίου Γεωργίου. Ο π. Σταύρος Σπορίκης εν συνεχεία προσέφερε το Μυροδοχείο στον αοίδιμο Μητροπολίτη Μαρωνείας και Κομοτηνής Δαμασκηνό (1974-2012) προκειμένου αυτό να εναποτεθεί στο Εκκλησιαστικό Μουσείο της Ιεράς Μητροπόλεως Μαρωνείας και Κομοτηνής, το οποίο ίδρυσε ο μακαριστός Ιεράρχης, και τον μεταλλικό Σταυρό Αγιασμού προσέφερε κατά τον μήνα Ιανουάριο του 2018 στον γράφοντα ως ευλογία και «ενθυμήσεως δωρεά».

Στην πόλη των Σαράντα Εκκλησιών η Ζωοπηγή κατά τα παιδικά έτη αυτής είχε μία ήρεμη και άνετη ζωή, επειδή η οικογένειά της ήταν οικονομικώς αρκετά εύπορη λόγω της πολύφημης ιδιωτικής βιοτεχνίας (ξυλουργείο) που διέθετε ο πασίγνωστος αριστοτέχνης – καλλιτέχνης ξυλουργός πατέρας της. Η ίδια από μικρά ηλικία είχε ιδιαιτέρα έφεση στα γράμματα και υπήρξε αριστούχος μαθήτρια στο Δημοτικό Σχολείο της γενέτειράς της όπου επεράτωσε επιτυχώς  την πρωτοβάθμια εκπαίδευση.

Όταν όμως κατά το φθινόπωρο του 1922, μετά την Μικρασιατική Καταστροφή, απεφασίσθη υπό των λεγομένων συμμαχικών Μεγάλων Δυνάμεων η παραχώρηση της Ανατολικής Θράκης  στην νικήτρια στο Μικρασιατικό μέτωπο Τουρκία και επεβλήθη η αναγκαστική εκκένωση αυτής από τις χιλιάδες των Ελλήνων Ανατολικοθρακών, η οικογένεια της Ζωοπηγής Παπαδοπούλου πήρε τον δρόμο της επώδυνης προσφυγιάς και εγκατεστάθη, όπως και πολλοί άλλοι Σαρανταεκκλησιώτες – εν οις και η οικογένεια του αοιδίμου παππού του γράφοντος – στην πόλη της Κομοτηνής και στα χωριά του Ν. Ροδόπης.

Αρχικώς  η ζωή στη «νέα πατρίδα» ήταν δύσκολη αλλά η οικογένεια της Ζωοπηγής εστάθη στα πόδια της λόγω της εργασίας του ξυλουργού – μαραγκού πατέρα της του οποίου τα έργα ήταν πραγματικά αριστουργήματα και ως εκ τούτου ο ίδιος απέκτησε τάχιστα την φήμη ενός καλλιτέχνη  ξυλουργού με αποτέλεσμα να εργάζεται νυχθημερόν για να μπορεί αξιοπρεπώς να συντηρεί την οικογένειά του.

Όπως μας ανέφερε σχετικώς η Κομοτηναία κ. Ρούλα Παπαδοπούλου, η οποία υπήρξε μαθήτρια της Ζωοπηγής Παπαδοπούλου στο πολύφημο Γυμνάσιο Θηλέων της Κομοτηνής και η οικογένειά της συνδέετο με στενότατους κοινωνικούς και φιλικούς δεσμούς με την οικογένεια της Καθηγήτριάς της, λόγω και της κοινής καταγωγής τους εκ Σαράντα Εκκλησιών της Ανατολικής Θράκης, ο πατέρας της Ζωοπηγής για κάποιο χρονικό διάστημα εργάστηκε μαζί με κάποιο άλλο Κομοτηναίο στην Αμερική ως επιπλοποιός, ξυλουργός και μαραγκός, όπου, αφού απέκτησε αρκετά χρήματα για την επιβίωση της οικογένειάς του, επέστρεψε και πάλι στην Κομοτηνή, όπου συνέχισε να ασκεί το επάγγελμά του μέχρι και τον θάνατό του (1954).

Η Ζωοπηγή ως έφηβη κοπελούδα ολοκλήρωσε απρόσκοπτα την δευτεροβάθμια εκπαίδευσή της στα εκπαιδευτήρια της Κομοτηνής και ως αριστούχος μαθήτρια που ήταν έδωσε εισαγωγικές εξετάσεις και εισήχθη επιτυχούσα στην Γυμναστική Ακαδημία, πιθανότατα του Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης, από την οποία απεφοίτησε αριστούχος και ήταν μία από τις ελάχιστες κατά τα έτη εκείνα γυναίκα γυμνάστρια.

Η επιστροφή της Ζωοπηγής Παπαδοπούλου στην Κομοτηνή συνεδέθη άρρηκτα με το περίφημο Γυμνάσιο Θηλέων Κομοτηνής όπου διορίστηκε ως Καθηγήτρια της Γυμναστικής και μάλιστα υπήρξε η πρώτη γυναίκα Γυμνάστρια εκπαιδευτικός της Κομοτηνής. Δεκάδες δεκάδων υπήρξαν οι μαθήτριες του Γυμνασίου Θηλέων Κομοτηνής, οι οποίες μέχρι και σήμερα ενθυμούνται με τις καλύτερες των αναμνήσεών τους, την αοίδιμη Καθηγήτριά τους και συγκινημένες ομολογούν ότι εκείνη  ως αληθής και αξία της αποστολής και του λειτουργήματός της εκπαιδευτικός προσέφερε σε αυτές, στα πνευματικά παιδιά της, όχι μόνο την προβλεπόμενη εκπαίδευση αλλά παράλληλα με το παράδειγμά της δίδασκε ήθος, αξιοπρέπεια, αρχές, αξίες και ιδανικά, που, δυστυχώς, τόσο πολύ λείπουν στις ημέρες μας…

Η Ζωοπηγή Παπαδοπούλου ως Καθηγήτρια της Γυμναστικής στο Γυμνάσιο θηλέων Κομοτηνής εδίδασκε την λεγομένη Σουηδική Γυμνασιακή και παράλληλα ήταν η υπεύθυνη για την οργάνωση των χορωδιών και των χορών των θηλέων, καθώς και των κατά την λήξη εκάστου σχολικού έτους περίφημων γυμναστικών επιδείξεων που είχαν γίνει γνωστές σε όλο τον Ν. Ροδόπης και έφεραν την ανεξίτηλη φιλόμουση και καλλιτεχνική σφραγίδα της πολυτάλαντης προσωπικότητος της προικισμένης εκείνης εκπαιδευτικού.

Λέγεται μάλιστα από τις μαθήτριές της ότι για πάρα πολλά έτη οι κατά την λήξη εκάστου σχολικού έτους γυμναστικές επιδείξεις του Γυμνασίου Θηλέων Κομοτηνής υπό την επίβλεψη της Ζωοπηγής Παπαδοπούλου ήταν το γεγονός της χρονιάς και προκαλούσε το θερμό ενδιαφέρον τόσο των θεσμικών φορέων όσο και των κατοίκων της τοπικής κοινωνίας  της Κομοτηνής. Ενίοτε μάλιστα υπήρχε και η ευγενής άμιλλα ανάμεσα στην Ζωοπηγή Παπαδοπούλου και την Δασκάλα, Διευθύντρια επί πολλά έτη του 5ου Δημοτικού Σχολείου Κομοτηνής, αοιδίμου Ευανθία Αξιωτίδου, η οποία ήταν υπεύθυνη των εφάμιλλων γυμναστικών επιδείξεων κατά την λήξη εκάστου σχολικού έτους. Να σημειωθεί ότι στο 5ο Δημοτικό Σχολείο Κομοτηνής επί πάρα πολλά έτη εστεγάζετο στο ιστορικό δεύτερο Νηπιαγωγείο της Κομοτηνής, το οποίο είχε προσφέρει κατά το έτος 1882 στην δεύτερη ενορία της πόλεως, ήτοι του Αγίου Γεωργίου, ο αοίδιμος ευεργέτης ηπειρωτικής καταγωγής Χατζηκωνσταντής Ζωΐδης και σώζεται μέχρι σήμερα στον προαύλιο χώρο του Ιερού Ναού Αγίου Γεωργίου Κομοτηνής, όπου από ετών στεγάζεται η «Εταιρεία Παιδαγωγικών Επιστημών Ν. Ροδόπης», που ίδρυσε ο Διδάσκαλος κ. Αλέξανδρος Καζαντζής.

Άξια ιδιαιτέρας μνείας είναι τα όσα φιλοτίμως είπε σε συνομιλία της μεθ’ ημών η μαθήτρια της Ζωοπηγής Παπαδοπούλου, κ. Ρούλα Παπαδοπούλου, η οποία ενθυμούμενη τις περίφημες γυμναστικές επιδείξεις του Γυμνασίου Θηλέων Κομοτηνής κατά την λήξη του σχολικού έτους ανέφερε ότι τις εν λόγω επιδείξεις η Ζωοπηγή Παπαδοπούλου είχε εντάξει τους λεγομένους «πεπλοφόρους χορούς» κατά τους οποίους οι μαθήτριες ήταν ενδεδυμένες με λευκούς χιτώνες φέροντες κεντημένους μαιάνδρους γαλάζιου χρώματος, κρατούσαν στα χέρια τους το αέριο πέπλο και φορούσαν χειροποίητα σανδάλια ωσάν να ήταν αρχαίες κόρες. Άλλοτε πάλι οι μαθήτριες φορούσαν άλλη ενδυμασία και παπούτσια από χρυσοκεντημένο μαύρο βελούδο ύφασμα.

Η Ζωοπηγή Παπαδοπούλου τόσο κατά την περίοδο της ενεργού υπηρεσίας της ως εκπαιδευτικού, όσο και μετά την συνταξιοδότησή της από το Γυμνάσιο θηλέων και για αρκετά έτη, όπως αναφέρει ως ζώσα μαρτυρία η Μητέρα του γράφοντος Αναστασία Σιδηρά – Τζιμοτούδη, γέννημα-θρέμμα της Ξυλαγανής, εκαλείτο από τους προέδρους των κοινοτήτων (κοινοτάρχες) Ξυλαγανής, Αιγείρου, Γρατινής κ.ά. και δίδασκε τους παραδοσιακούς ελληνικούς χορούς στα νεαρά κορίτσια των ως άνω και όχι μόνο κοινοτήτων, προκειμένου να μεταβούν κατά μήνα Σεπτέμβριο στην Διεθνή Έκθεση της Θεσσαλονίκης για να χορέψουν στις εκεί εορταστικές ψυχαγωγικές εκδηλώσεις, οι οποίες οργανώνονταν κατ’ εκείνα τα έτη. Έτσι εγνώρισε και η Μητέρα του γράφοντος την Ζωοπηγή Παπαδοπούλου, η οποία επί αρκετά έτη εδίδασκε σ’ εκείνη παραδοσιακούς ελληνικούς χορούς  επειδή και η ίδια μετείχε στις εκ της Κομοτηνής αποστολές χορευτικών συγκροτημάτων για την Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης.

Τα έτη παρήλθαν αλλά ο πανδαμάτωρ χρόνος δεν κυριάρχησε με την παντοδύναμη θυγατέρα του, την λήθη, ώστε να διαγράψει από την ενθύμηση και σκέψη των μαθητριών του Γυμνασίου θηλέων Κομοτηνής, την μορφή, το υψηλού επιπέδου πολυσχιδές και επίμοχθο εκπαιδευτικό  και καλλιτεχνικό παιδαγωγικό έργο της Καθηγήτριάς τους Ζωοπηγής Παπαδοπούλου. Έτσι, όπως μας ανέφερε η μαθήτριά της κ. Ρούλα Παπαδοπούλου, οι μαθήτριές της, οι οποίες διαβιούν στην Αθήνα, εκάλεσαν κάποτε την συνταξιούχο γηραιά  τότε Καθηγήτριά τους και οργάνωσαν προς τιμήν αυτής μία κεντρική εκδήλωση και διάφορες άλλες τιμητικές συνάξεις, στις οποίες την ετίμησαν και της προσέφεραν πέραν των άλλων και έναν αναμνηστικό χρυσό σταυρό, τον οποίο φορούσε με συγκίνηση μέχρι το τέλος της ζωής της.

Η αοίδιμη Ζωοπηγή Παπαδοπούλου ουδέποτε ενυμφεύθη και κατά τα έτη του γήρατός της επειδή αντιμετώπιζε σοβαρά οφθαλμολογικά προβλήματα υγείας, τα οποία στο τέλος επέφεραν και την σχεδόν ολική τύφλωσή της, είχε ως συνοδό και φύλακα άγγελό της έναν θαυμάσιο άνθρωπο, τον μουσουλμάνο κάτοικο της Κομοτηνής, αείμνηστο Σιαζή Ρετζέπ Ογλού Ρετζέπ, ο οποίος εργαζόταν στην οικία της από την εποχή που ευρίσκοντο εν ζωή οι αείμνηστοι γονείς της, Θεόδωρος και Αργυρώ. Ο εν λόγω μουσουλμάνος εφρόντιζε την γηραιά Αργυρώ Παπαδοπούλου καθώς και την Ζωοπηγή μέχρι το τέλος της ζωής τους και γι’  αυτό η ιδία όταν εκοιμήθη η σύζυγός του, κατεσκεύασε ως ένδειξη ευγνωμοσύνης και τιμής τον τάφο της.

Ο οικονόμος της οικίας της Ζωοπηγής Παπαδοπούλου υπήρξε τω όντι ο φύλακας άγγελός της διότι εφρόντιζε όχι μόνο την ίδια αλλά και την τεράστια παραδοσιακή διόροφη ξύλινη κατοικία της, η οποία ευρίσκετο στην οδό Θάσου και όσο υπήρχε, προκαλούσε την έγερση αναμνήσεων μιάς άλλης όμορφης Κομοτηνής με τα παραδοσιακά διόροφα ξύλινα σπίτια της και τους μεγάλους κήπους στις ευρύχωρες αυλές τους. Η πανέμορφη εκείνη  οικία, η οποία δεν υπάρχει πια, όπως μας ανέφερε η κ. Ρούλα Παπαδοπούλου που μαζί με την Μητέρα και την Αδελφή της συχνά επισκέπτονταν την αείμνηστη Ζωοπηγή μέχρι το τέλος της ζωής της, ήταν ένα κομψοτέχνημα επειδή την όλη κατασκευή και επίπλωση είχε επιμεληθεί ο ίδιος ο πατέρας της Ζωοπηγής, ο όντως αριστοτέχνης – καλλιτέχνης ξυλουργός και επιπλοποιός Θεόδωρος και γι’ αυτό διέθετε θερμάστρα με επένδυση από πορσελάνη, σπάνιους κεντημένους πίνακες και πολλά άλλα αριστουργήματα και κομψοτεχνήματα της ξυλογλυπτικής και κεντητικής. Μάλιστα, κατά την βουλγαρική κατοχή (1941-1944), η συγκεκριμένη οικία  ήταν ένα από τα ελάχιστα σπίτια της Κομοτηνής που διέθεταν ραδιόφωνο  και εκεί συγκεντρώνονταν ορισμένοι Κομοτηναίοι για να πληροφορηθούν τις εξελίξεις σχετικά με την πορεία του πολέμου.

Είναι γεγονός ότι η Ζωοπηγή Παπαδοπούλου υπήρξε αφιλοχρήματη και γι’ αυτό στο τέλος της ζωής της δώριζε συνεχώς πολλά πολύτιμα τιμαλφή της οικογένειάς της σε διαφόρους ανθρώπους, όπως τα πολύτιμα σκουλαρίκια της στον προσωπικό εν Καβάλα οφθαλμίατρό της, και η τελευταία επιθυμία της ήταν να παραχωρήσει την παραδοσιακή της οικία στον Δήμο Κομοτηνής για να γίνει Μουσείο, αλλά αυτός ο διακαής πόθος της δεν κατέστη δυνατός. Μετά τον θάνατό της και παρά την επιθυμία της να παραμείνει η οικία της εν τέλει στον μουσουλμάνο φύλακα άγγελό της Σιαζή Ρετζέπ Ογλού Ρετζέπ, εντούτοις – κρίμασιν οις οίδε Κύριος- η ιστορική εκείνη οικία μετά του οικοπέδου πέρασε στην ιδιοκτησία ιδιώτη και αφού κατεδαφίσθη, σήμερα πια στη θέση της υπάρχει νεόδμητη ιδιωτική κατοικία.

Η Ζωοπηγή Παπαδοπούλου εκοιμήθη κατά την 16η Δεκεμβρίου 2003, πλήρης ημερών, σε ηλικία 91 ετών και η εξόδιος ακολουθία ετελέσθη στον Ιερό Κοιμητηριακό Ναό Κομοτηνής. Ετάφη στον οικογενειακό τάφο που διέθετε στο Δημοτικό Κοιμητήριο της Κομοτηνής και αξίζει να αναφερθεί ότι τα της ταφής και των μνημοσύνων της εφρόντισαν ορισμένες παλαιές πιστές μαθήτριές της μεταξύ των οποίων και η Σαρανταεκκλησιώτικης καταγωγής κ. Ρούλα Παπαδοπούλου.

Σε πρόσφατη έρευνά μας στο Δημοτικό Κοιμητήριο της Κομοτηνής εντοπίσαμε τον οικογενειακό τάφο της Ζωοπηγής Παπαδοπούλου, ο οποίος εφιλοτεχνήθη υπό του Α. Τζαβάρα, και κατεγράψαμε και τα ονόματα των ομού ενταφιασθέντων συγγενών της. Μεγάλη υπήρξε η συγκίνηση για τον Σαρανταεκκλησιώτικης εκ πατρός καταγωγής γράφοντα όταν κατά την ανάγνωση των ονομάτων των ενταφιασθέντων συγγενών της Ζωοπηγής Παπαδοπουλου, ανέγνωσε την φράση «Εκ 40 Εκκλησιών» και εν συνεχεία τα ονόματα αυτών, τα οποία είναι τα κάτωθι: Θεόδωρος Παπαδόπουλος (1877-1954),  Κωνσταντίνος Παπαδόπουλος (1883-1958), Ελένη Θεοδ. Παπαδοπούλου (1909-1934), Αργυρώ Παπαδοπούλου (1880-1971), Ζωοπηγή Παπαδοπούλου (1912-2003). Είη η μνήμη αυτών αιωνία και άληστος.

Υ.Γ.: Το παρόν κείμενο αφιερούται από καρδίας μέσης στην ιερά μνήμη πάντων και πασών των όπου γης κεκοιμημένων και των επιγενομένων ζώντων βλαστών τους, οι οποίοι έλκουν την καταγωγή τους εκ της ιστορικής και πολυφήμου πόλεως των Σαράντα Εκκλησιών Ανατολικής Θράκης εν οις και ο γράφων.